طراحی سامانه ها در ایران برای نسل بانکداری دیجیتال نیست

چابک آنلاین، حدیث اسماعیل زاده، تغییر رفتار مشتریان، رشد فین ‌تک‌ ها و فشار برای ارائه خدمات سریع و یکپارچه، بانک ‌ها را به سمتی برده که عبور از بانکداری سنتی و حرکت به‌سوی معماری ‌های باز، داده‌ محور و APIمحور ناگزیر شده است.

دراین مسیر، نه ‌فقط زیرساخت ‌ها بلکه مدل کسب ‌وکار، ساختار تصمیم‌گیری و شیوه تعامل با بازیگران فناوری نیز باید بازطراحی شوند.

برای بررسی ابعاد این تحول و چالش‌ های پیش‌رو،گفت‌وگویی با "اسماعیل عسگری"، رئیس هیات مدیره شرکت سکه صورت گرفته که از نظر می گذرد.

چابک آنلاین:مرز میان «دیجیتالی‌سازی سطحی» و «تحول دیجیتال واقعی» در نظام بانکی کجاست و چه شاخص‌هایی نشان می دهند که یک نهاد مالی وارد مرحله تحول شده است؟

اسماعیل عسگری،رئیس هیات مدیره شرکت سامانه های کاربردی کلان همگام (سکه): ابتدا برای فهم بهتر دیجیتال سازی سطحی و واقعی را باید توضیح بدهیم.

از نگاه من، دیجیتال سازی سطحی ، نگاه ابزاری به فناوری برای بهبودکارکردهای گذشته را دارد. 

اگر سیر تکاملی را بخواهیم وارد بحث کنیم بانکداری الکترونیک تا حدودی توانست بر زمان فائق بیاید و برخی سرویس های بانکی را در بیرون شعبه دراختیار مشتریان قرار دهد که همان عملیات های قبل را با ماشین انجام می داد.

 بعد از بانکداری الکترونیک فصل بانکداری دیجیتال شروع شد.

در این نوع بانکداری، نگاه ابزاری به فناوری نبود بلکه زنجیره ارزش بانک بر اساس فناوری بازطراحی می شد.

 به گونه ای که تمام فرایند های بانک از طراحی محصول گرفته تا ارائه خدمت، از تصمیم‌گیری تا تعامل با مشتری ، بر بستر دیجیتال و به‌صورت یکپارچه، هوشمند و چابک انجام می شد.

دربانکداری الکترونیک، ابزار و ماشین ، مزیت رقابتی بود اما در بانکداری دیجیتال ، داده و هوشمند سازی داده و تولید محصولات شخصی سازی برای مشتری برای لذت بخش کردن سفر مشتری در بانکداری مزیت رقابتی است.

بانکداری دیجیتال یعنی "بانکداری در دنیای دیجیتال" به بیان دیگر بانکداری دیجیتال یک صنعت مستقل نیست، وقتی می تواند موفق باشد که در یک اکوسیستم دیجیتال باشد، نمی شود در بانکداری دیجیتال، احراز هویت را دیجیتالی نداشت و یا بقیه موارد.

بنابراین هرچقدر اکوسیستم دیجیتالی تر باشد بانکداری دیجیتال می تواند واقعی تر باشد. 

البته باید یادآور شویم که سطحی و واقعی بودن دیجیتال یک طیف هست نه صفر و یک. 

در بانکداری دیجیتال  واقعی همه ارکان بانک نقش دارند نه فقط فناوری اطلاعات.

در بانکداری دیجیتال واقعی خدمات بانک بصورت API قابلیت برون سپاری دارند.

در بانکداری دیجیتال ، تمرکز بر سفر مشتری و تولید محصولات شخصی سازی شده ساده و سریع و جذاب است.

دربانکداری دیجیتال واقعی، داده ارزشمندترین کالا بوده و از داده برای تحلیل رفتار مشتری، تولید محصول، مدیریت ریسک و پیش بینی های آتی بانک استفاده می شود.

در بانکداری دیجیتال واقعی فرایند ها و کارکنان هم دیجیتالی فکر کنند.

چابک آنلاین:در حالی‌که بانک‌های پیشرو دنیا از داده، هوش مصنوعی و API برای بازتعریف نقش خود استفاده می‌کنند، در کشور ما هنوز تمرکز اصلی بر خدمات پایه پرداخت است، این رفتارناشی از ساختار مقرراتی است یا مدل ذهنی مدیران؟ 

اسماعیل عسگری،رئیس هیات مدیره شرکت سامانه های کاربردی کلان همگام (سکه): علاوه بر این دوپارامتر وابسته بهم (چرا که مدل ذهنی مدیران مقررات را می نویسد) موضوع زیرساخت های سامانه های جامع بانکی هم است. 

سامانه  ها در ایران متعلق به نسل بانکداری الکترونیک هستند، البته که بصورت وصله ای بخش های ازخدمات را بصورت وب سرویس تولید کرده اندکه قابلیت استفاده در بانکداری دیجیتال را دارد، اما طراحی آنها برای نسل بانکداری دیجیتال نیست. !

قوانین و مقرارت  نیز همواره در برابر خدمات جدید مقاومت کرده و دربانکداری دیجیتال ، فین تک ها بازیگران مهم و توسعه دهنده بانکدرای دیجیتال هستند، اما در ایران آنها همواره با محدودیت های قوانین و مقرراتی روبرو هستند.

برخی از چالش های مهم فین تک ها شامل مواردی چون،چالش‌های قانونی و رگولاتوری،تصمیمات ناگهانی و غافلگیرکننده،دسترسی محدود به داده‌های بانکی،کمبود سرمایه‌گذاری جسورانه (VC)،بی‌ثباتی اقتصادی و مهاجرت نیروهای متخصص است.

این موارد موجب شده تا این بازیگر مهم نتواند از همه ظرفیت های خود در بانکداری دیجیتال بهره ببرد.

اگربرای فین تک ها و کسب و کار دیجیتال ، قوانین شفاف و پایداری داشته باشیم و آنها نیز بتوانند به زیر ساخت های بانکداری باز دسترسی داشته باشند و تصمیمات ناگهانی در کسب و کار دیجیتال گرفته نشود حتماً مسیر روشن تری برای بانکداری دیجیتال متصور خواهد شد. 

چابک آنلاین: تحول دیجیتال معمولاً از بازتعریف مدل کسب‌وکار آغاز می‌شود، نه از خرید فناوری بنابراین بانک‌های کشور تا چه حد در درک مدل‌های جدید درآمدی یا اکوسیستم‌های پلتفرمی موفق بوده اند؟

اسماعیل عسگری،رئیس هیات مدیره شرکت سامانه های کاربردی کلان همگام (سکه):دقیقا همین هست، به بیان دیگر تحول دیجیتال یک کالای وارداتی برای بانک ها نیست.

بانک هایی که از تحول دیجیتال برداشت خرید فناوری می کنند معمولا در همان سطحی بودن باقی می مانند، اما بانک هایی که فهم می کنند که تحول دیجیتال از تغییر نگرش هست به بانکداری دیجیتال واقعی می رسند.

برخی بانک های کشور به این سطح رسیده اند که باید اکوسیستم پلتفرمی را بپذیرند و باز تعریفی از مدل در آمدی خود داشته باشند و بخشی از در آمد را با فین تک ها اشتراک کنند. 

به نظرم تغییر نگاه شکل گرفته و در حال بهبودی هست.