اختصاصی چابک آنلاین؛
نیروهای توانمند نظام بانکی حتی با ورود هوش مصنوعی هم حذف نمی شوند
در آستانه ورود به تحولات عمیق فناوری و تغییر ذایقه درنسل های جدید مشتریان، نظام بانکی کشور هم چالش های متفاوتی را تجربه می کند.
چابک آنلاین، مجید میرزاحیدری، موفقیت دیگر تنها به صرف داشتن تجربه در گذشته و یا حتی تمرکز بر دانش به تنهایی دست نمی آید، بلکه به توانایی بانک ها در همگامی با هوش مصنوعی، بازتعریف ساختارهای مدیریتی، ارتقای مستمر نیروی انسانی و فرهنگ سازی سازمانی نیز بستگی دارد.
انعطاف‌پذیری کارکنان، شفافیت در انتصابات و بهره‌گیری از نسل‌های جوان، نقش تعیین‌کننده‌ای در حفظ پایداری و رقابت‌پذیری شبکه بانکی ایفا می‌کند.
درچنین شرایطی،آینده بانکداری کشور نیازمند برنامه‌ریزی هوشمندانه، سرمایه‌گذاری در آموزش و فناوری و نوآوری مستمر است.
درراستای بررسی وضعیت نیروی انسانی در نظام بانکی وتوانایی بانک ها در همراهی نسل جدید مشتریان با فناوری های جدید، با رضا سهم دینی،معاون مدیرعامل در سرمایه انسانی بانک رفاه کارگران به گفتگو نشسته ایم که با هم مرور می کنیم.
چابک آنلاین: شما اشاره کردید که بانک رفاه از نظر سازمان و روش در حوزه سرمایه انسانی جزو سرآمدان نظام بانکی است. چه اقداماتی انجام داده اید که باعث شده تا بانک رفاه در حوزه بانکی جزو سرآمدان باشد؟
رضا سهم دینی، معاون مدیرعامل در سرمایه انسانی بانک رفاه کارگران : در ابتدا باید یادی کنیم از آقای احمدی، مدیرعامل دهه هفتاد بانک رفاه کارگران که در سال ۱۳۷۷ به‌عنوان مدیرعامل بانک رفاه منصوب شدند.
او،پایه بسیار خوبی برای پرسنل بانک رفاه ایجاد کرد،از جذب نیروهای تحصیل‌کرده گرفته تا افراد دارای تخصص، دارای IQ و EQ بالا، و دستاورد آن امروز در نظام بانکی کشور به خوبی مشهود است.
اگر نگاه کنید، امروز در بسیاری از بانک ها مدیرعامل یا اعضای هیئت مدیره آن بانک ها از نیروهای بانک رفاه هستند؛بانک ملت،بانک تجارت، بانک کشاورزی،بانک صادرات و حتی بانک سینا.
توجه داشته باشید بسیاری از افرادی که امروز در سیستم اقتصادی کشور دیده می‌شوند، هم دوره های استخدامی جناب آقای دکتر احمدی هستند که در بانک رفاه جذب شدند.
این مجموعه در گذر زمان پخته تر و کامل‌تر شده و امروز اعتقاد همه مدیران بانک رفاه این است که پاشنه آشیل هر سازمان موفقی، سرمایه انسانی آن است زیرا اگر سرمایه انسانی چابک و با دانش داشته باشیم، می توانیم خدمات مطلوب ارائه دهیم.
اما اگر سرمایه انسانی بی انگیزه و کم تحرک باشد، قطعاً نمی‌توانیم انتظارات نظام بانکی و جامعه هدف را برآورده کنیم.
چابک آنلاین:به‌عنوان عضو هیئت عامل و معاون سرمایه انسانی بانک رفاه، هوش مصنوعی و پررنگ‌تر شدن نقش آن درتحول دیجیتال را چگونه می‌بینید؟
رضا سهم دینی، معاون مدیرعامل در سرمایه انسانی بانک رفاه کارگران: ما از هوش مصنوعی به عنوان یک فرصت استفاده می‌کنیم و هرگز آن را تهدید یا ریسک ندیده‌ایم.
هوش مصنوعی قابلیت ها و توانمندی های فراوانی دارد.
مثلاً در گذشته در بحث چهره شناسی یا مطابقت امضا برای پرداخت چک یا اسناد، درصدی از اطمینان داشتیم و چک را بر اساس همان تأیید می‌کردیم.
اما امروز تشخیص چهره واثر انگشت جای آن را گرفته است، این ها فرصت های بسیار خوبی برای ما در حوزه سرمایه انسانی هستند.
مطمئن باشید سرمایه انسانی در هیچ جایی حذف نمی‌شود زیرا هرچقدر هم علم پیشرفت کند، سرمایه انسانی باید در کنار آن رشد کند.
پس چقدر خوب است که بتوانیم از دانش هوش مصنوعی بهره کافی ببریم تا به هدف نهایی خود یعنی ارائه خدمات سریع و باکیفیت به مشتری برسیم.
اتفاقاً با ورود هوش مصنوعی سیستم اقتصادی بهتر می شود.
مثلاً شما به عنوان یک تاجر به پول نیاز دارید و می‌خواهید تشکیل پرونده دهید.
درگذشته باید مدارک متعددی ارائه می‌کردید که زمان بر بود،اما امروزمی توانید تمام مستندات را درسیستم بارگذاری کنید و سیستم به سرعت تأیید می‌کند که اطلاعات درست است یا نه.
حتی صورت‌های مالی را تحلیل می‌کند و مشخص می‌کند مشتری توان بازپرداخت اقساط را داردیا خیر.
سیستم بانکی باید آن‌قدر پویا، فعال و سریع باشد که بتواند خدمات را به بهترین نحو ارائه دهد.
البته ممکن است برخی تصور کنند هوش مصنوعی باعث حذف نیروی انسانی می‌شود، اما تجربه کشورهایی مثل آمریکا و ژاپن نشان داده که سرمایه انسانی توانمند حذف نشده، بلکه هوش مصنوعی در کنار نیروهای انسانی توانمند قرار گرفته است.
ما در بانک رفاه کارگران هم از این موضوع استقبال کرده ایم و برنامه‌هایی برای پیاده سازی آن داریم.
درحال حاضر، بسیاری از خدمات تسهیلاتی، از جمله قرض الحسنه‌ها، به‌صورت غیرحضوری انجام می‌شود.
خدمات ارائه شده به بازنشستگان نیز کاملاً غیرحضوری است و دیگر نیازی به مراجعه حضوری به شعب نیست.
پیشتر ها،مردم برای انجام امور بانکی در مقابل بانک‌ها صف می‌کشیدند، اما امروز بازنشسته در منزل نشسته، تشکیل پرونده می‌دهد، درخواست تسهیلات می‌کند و همان لحظه وام را دریافت می‌کند، چون دیگر نیازی به ضامن ندارد و خودش حقوق بگیر بانک است.
تمام این سیستم های جدید برای تسهیل و تسریع خدمات بانکی طراحی شده اند.
چابک‌آنلاین: با توجه به شرایط ورود هوش مصنوعی اما به نظر می رسد که هنوز بدنه نظام بانکی و برخی سطوح مدیریتی در برابر هوش مصنوعی مقاومت دارند. چرا؟
رضا سهم دینی،معاون مدیرعامل در سرمایه انسانی بانک رفاه کارگران: اجازه دهید مثالی بزنم.
روزی فرهنگ بستن کمربند ایمنی برای همه ما سخت بود، اما امروز پیش از استارت‌زدن خودرو، اولین کار بستن کمربند است.
وظیفه من به‌عنوان معاون سرمایه انسانی این است که دوره های آموزشی پیشرفته برای همکاران برگزار کنم تا حتی افرادی که تمایل چندانی به تغییر ندارند، ناخواسته با جریان پیشرفت همراه شوند.
اتفاقاً بسیاری از همین افراد بعداً جزو کسانی می‌شوند که آرزو می‌کنند سیستم های پیشرفته در کل نظام اقتصادی ما پیاده شود تا ارائه خدمات به مشتریان راحت تر شود.
نظام اقتصادی ما بانک محور است و برخلاف برخی کشورها همچنان فرهنگ مراجعه مدیران بانک به مشتریان برای ارائه سبد خدمات بانکی شکل نگرفته است.
این تغییرات باید به تدریج در فرهنگ ما نهادینه شود زیرا کشور ما پتانسیل و سرمایه‌های زیادی دارد، اما در برابر برخی اقدامات و پیشرفت‌ها مقاومت می‌کنیم.
یکی از این حوزه‌ها همین هوش مصنوعی است و دیگری رمزارزها.
دنیا این فناوری‌ها را پذیرفته و تجار بین‌المللی با آن کار می‌کنند، اما ما هنوز در حال مقاومت هستیم. باید برویم و ببینیم کشورهای دیگر در قبال این تحولات چه رویکردی دارند.
چابک آنلاین:اساساً بانک رفاه کارگران برای آموزش در حوزه تحول دیجیتال و هوش مصنوعی و اجرایی‌کردن آن، چه میزان برنامه آموزشی و بودجه برای آموزش در نظر گرفته است؟
رضا سهم دینی،معاون مدیرعامل در سرمایه انسانی بانک رفاه کارگران : یکی از کارهایی که انجام داده ایم این است که تقریباً هر دو هفته یک بار کمیته نقدینگی برگزار می‌کنیم و مطمئن باشید اولین بحث ما در این جلسات، مربوط به موضوع بانکداری دیجیتال است.
وقتی درباره چنین موضوعاتی صحبت می‌کنیم،اگر نظام آموزشی ما کند باشد، همکاران می‌گویند: چه چیزی به ما آموزش داده اید که امروز از ما چنین انتظاری دارید؟
به همین دلیل، ابتدا باید نظام آموزشی خود را تقویت کنیم و مطالبی که مقدمه اجرای چنین تحولات مهمی هستند، باید پیش از هر اقدامی آموزش داده شوند.
ما همیشه تلاش کرده ایم نظام آموزشی بانک پیشرو باشد.
چابک آنلاین: آیا نگران نیستید که با ورود هوش مصنوعی و دیجیتالی تر شدن بانک ها، در آینده بخشی از نیروهای انسانی کارایی خود را از دست بدهند؟
رضا سهم دینی، معاون مدیرعامل در سرمایه انسانی بانک رفاه کارگران: اگر بخواهیم واقع بین باشیم، در گذشته با توجه به 1200 شعبه ای که داریم، باید بیش از ۲۵ هزار نیروی بانکی در اختیار می داشتیم، اما امروز با توجه به دیجیتالی شدن سیستم، وضعیت متفاوت است.
قبلاً مشتری برای دریافت پول باید دفترچه می‌آورد، امضا می‌گرفت و در صف می ایستاد، اما امروز در منزل با تلفن همراه خود تمام تراکنش‌ها را انجام می دهد.
ما اکنون حدود ۱۲ هزار نیرو داریم یعنی اگر همچنان سیستم سنتی بود، باید دو برابر این تعداد نیرو به‌کار می‌گرفتیم.
با حرکت به سمت بانکداری دیجیتال و مدرن، قطعاً تغییراتی در ساختار نیروی انسانی رخ خواهد داد و به مرور شاهد خواهیم بود که برخی شعب تعطیل شوند، زیرا دیگر ضرورتی برای حضور فیزیکی وجود نخواهد داشت.
چابک آنلاین :اشاره کردید که بانک رفاه 1200 شعبه دارد، با توجه به شرایط جدید بانکداری دیجیتال، این تعداد شعبه زیاد نیست؟
رضا سهم دینی،معاون مدیرعامل سرمایه انسانی بانک رفاه کارگران:در مقایسه با برخی بانک‌ها ممکن است تعداد شعب ما زیاد به نظر برسد، اما دلیل آن ماهیت مشتریان ماست.
جامعه مشتریان ما حدود ۴۵ میلیون نفراست و باید سبد خدمات بانکی ما به گونه‌ای طراحی شود که برای همه، از افراد کم سواد تا تحصیل‌کرده، از شرکت‌ها تا تجار، قابل استفاده باشد.
اگر امروز ۱۲۰۰ شعبه داریم، به این دلیل است که سهام‌دار اصلی بانک، جامعه ارزشمند کارگری کشور است.
ما درمناطقی که جامعه کارگری مستقر است، شعبه ایجاد کرده‌ایم تا بتوانیم خدمات بانکی را به این قشر عزیز به‌خوبی ارائه دهیم و در دریافت خدمات دچار زحمت نشوند.
چابک آنلاین:نئوبانک ها از دل بانک های سنتی بیرون آمده اند و عملاً شعبه محور نیستند،آیا بانک ها حاضرند در مقابل نئو بانک ها گذشت بیشتری داشته باشند؟
رضا سهم دینی، معاون مدیرعامل در سرمایه انسانی بانک رفاه کارگران: وقتی از تکنولوژی صحبت می‌کنیم، نباید بگوییم آیا ممکن است جایگزین چیزی شود یا نه.
همان‌طور که پدری پیربه فرزندش افتخار می‌کند،ما هم باید به تولد نئوبانک ها افتخار کنیم.
ورود تکنولوژی به نظام بانکی باعث افتخار است، نه نگرانی!
زمانی کسی فکر نمی‌کرد با فشردن یک دکمه بتوان نزدیک به چهل هزار نامه را هم زمان به سراسر کشور ارسال کرد اما امروز این واقعیت رخ داده است.
نئوبانک نیز همین است ما باید بپذیریم علم پیشرفت می‌کند و خواسته‌های مردم تغییر می‌یابد.
ما باید متناسب با نیاز متقاضیان حرکت کنیم و برنامه‌های خود را طوری تنظیم کنیم که از تحولات اقتصادی و جهانی عقب نمانیم.
چابک آنلاین : در سیستم بانکی کشور با حجم عظیمی ازانباشت نیرو مواجهیم که تعدادی ازآنها انگیزه یا آمادگی لازم برای یادگیری در حوزه هوش مصنوعی و تحول دیجیتال را ندارند، با این روند چه باید کرد؟
معاون مدیرعامل در سرمایه انسانی بانک رفاه کارگران: در مجموعه ما، سرعت تغییر بسیار زیاد بوده است.
از زمان حضور من در حوزه سرمایه انسانی، یعنی طی سه سال و نیم گذشته، چهار دوره استخدامی برگزار کرده‌ایم. ما جزو معدود بانک‌هایی هستیم که در فرآیند استخدام، آزمون‌های روان‌شناسی برگزار می‌کنیم تا سطح IQ و EQ داوطلبان سنجیده شود، موضوعی که در سایر بانک‌ها انجام نمی‌شود.
هدف ما جذب نیروهای جوان، تحصیل‌کرده و مشتاق یادگیری است.
تلاش کرده‌ایم درآزمون‌های استخدامی، افرادی را برگزینیم که انگیزه بیشتری برای رشد و کسب دانش دارند، شاید سطح سواد عمومی در گذشته بالاتر بود، اما امروز تمرکز ما بر جذب کسانی است که با میل به یادگیری و رشد وارد سازمان می شوند.
چابک آنلاین:با توجه به سابقه جنابعالی در نظام بانکی،آیا بانکداران فعلی آمادگی ایجاد اتصال میان خدمات فعلی و مشتریان نسل جدید را دارند؟
رضا سهم دینی، معاون مدیرعامل در سرمایه انسانی بانک رفاه کارگران: با توجه به نوع شرایط ، در حال حاضر در سطح آزمون و خطا هستیم.
واقعیت این است که کار سختی است چراکه از یک سو علم با سرعت زیادی در حال پیشرفت است و از سوی دیگر، ما در تلاشیم که خود را با آن هماهنگ کنیم، اما نمی‌توانیم همیشه پا به پای آنان حرکت کنیم.
این نسل روحیه‌ای جنگنده تر و جسورتر دارد و ما کمی کندتر هستیم.
کار سخت شده است، اما خوشبختانه در مجموعه بانک رفاه می بینیم که مدیران جوان کم کم وارد عرصه مدیریت می‌شوند.
در حال حاضر 10 رئیس شعبه داریم که تنها دو یا سه سال سابقه کار دارند، و این نشان‌دهنده حرکت بانک به سمت جوان‌گرایی است.
درآخرین فرآیند استخدام، 45 هزار نفر شرکت کردند، نیروهای بسیار خوب و توانمندی بودند.
ما نظام پیشنهاد و انتقادات فعالی داریم و نیروهای جوان می‌توانند ایده‌های خود را ارائه دهند.
به‌عنوان مثال، چند روز پیش چند نفر را از طریق مصاحبه جذب کردیم که یکی از آن‌ها جزو برترین برنامه نویسان بود.
او در جاهای دیگر پذیرفته نشده بود، اما اکنون در سیستم بانک ما مشغول به کار است و خوشبختانه عملکرد خوبی دارد.
چابک آنلاین: شیوه شما برای نگهداشت نیروی های توانمند در بانک رفاه چیست؟
رضاسهم دینی،معاون مدیرعامل در سرمایه انسانی بانک رفاه کارگران: ما با دانشگاه های امیرکبیر، علامه طباطبایی و صنعتی شریف جلسات متعددی برگزار و تفاهم نامه همکاری امضا کردیم.
طبق این تفاهم نامه ها، دانشجویان برتراین دانشگاه‌ها به ما معرفی می‌شوند تا آن‌ها را بورسیه کنیم. این اقدام باعث می شود پس از اتمام تحصیل، با خیال راحت وارد فضای کاری بانک رفاه شوند.
درحوزه معیشت نیز جزو سرآمدان نظام بانکی هستیم، چون می‌دانیم اگر همکار تحت فشار قرار بگیرد، قطعاً احتمال مهاجرت افزایش پیدا می‌کند.
به‌عنوان مثال، شاید نتوانسته‌ایم پاداش مالی مستقیم بدهیم، اما در همه استان‌ها قراردادهایی بسته‌ایم تا هزینه سفر کارکنان کاهش یابد.
در حوزه درمان و معیشت نیز سعی کرده‌ایم به کارکنان کمک کنیم تا تحت فشار قرار نگیرند و انگیزه مهاجرت یا انتقال به سایر مجموعه‌ها در آنان ایجاد نشود.
چابک آنلاین: به نظر شما مهم‌ترین چالش پیش‌روی سیستم بانکی در حوزه سرمایه انسانی،چیست؟
رضا سهم دینی، معاون مدیرعامل در سرمایه انسانی بانک رفاه کارگران: به نظر من یکی از چالش های بزرگی که، حالا خواسته یا ناخواسته، پیش روی ما قرار گرفته، انتصاباتی است که در برخی از سازمان ها درحال اجرایی شدن است.
ببینید، دیگر این دوره مثل گذشته نیست که کسی از اتفاقات درون سازمان ها بی‌خبر بماند.
امروزه همه می‌دانند که مثلاً آقای ایکس چه نیرویی بوده؛ نیروی خوبی بوده یا ضعیف؟
آیا در سازمانش توانمند عمل کرده یا ناتوان بوده؟
این موضوع به واقع یک ریسک جدی است.
با این توضیحات، درپایین‌ترین سطوح سازمانی، ما به این مسئله فکر کرده ایم، چون احساس می‌کردیم وقتی نیرو جذب می‌کنیم فرض کنید در سراسر کشور دو هزار نفر را جذب کنیم سابقه‌شان بالا می‌رود و به پنج، شش یا هفت سال می‌رسد. اگر ساختار ارتقا مشخص نباشد، این موضوع باعث بی‌انگیزگی می‌شود.
به همین دلیل، برای پست‌های سازمانی آزمون و مصاحبه گذاشتیم.
این روش باعث می‌شود اگر بین من و شما رقابت باشد، کسی ناراحت نشود.
وقتی آزمون و مصاحبه برگزار می‌کنیم، توجه دارند که طرف مقابل قابلیت‌هایی داشته که خودشان نداشته‌اند.
روش‌های مختلفی وجود دارد و امیدوارم بتوانیم با شیوه‌های روز و کامل‌تر، کاری کنیم که نظام نیروی انسانی که واقعاً سرمایه انسانی نامیده می‌شود در اولویت نخست قرار گیرد.
در ترازنامه هم باید مشخص شود که بابت آموزش و ارتقای این نیروها چه هزینه‌ای انجام می‌شود؛ چون از دست دادن چنین نیرویی در واقع از بین رفتن سرمایه است.
دربانک رفاه کارگران سرانه آموزش خوبی برای هرآموزش نفر در نظر گرفته شده که به بالای صد میلیون تومان در سال می رسد.
چون واقعاً نظام آموزشی را خیلی جدی گرفته‌ایم. شاید جزو معدود جاهایی باشیم که آموزش را با جدیت دنبال می‌کند. هر روز ما یک خوراک آموزشی داریم؛ محال است روزی بدون برنامه آموزشی سپری شود.
چابک آنلاین: در حال حاضر سرانه آموزش در نظام بانکی چقدر است؟
رضا سهم دینی،معاون مدیرعامل در سرمایه انسانی بانک رفاه کارگران: زیر 30 میلیون تومان در سال.
چابک آنلاین : بنابراین بانک رفاه کارگران در زمره بالاترین‌ها است؟
رضا سهم دینی،معاون مدیرعامل در سرمایه انسانی بانک رفاه کارگران: بله، ما جزو برترین‌ها هستیم. حتی بانک‌های دیگر هم از ما الگو می‌گیرند. بسیاری از همکاران سیستم بانکی دیگر برای گذراندن دوره‌های آموزشی خود، به اداره ساختمان ما مراجعه می‌کنند.
واقعیت این است که بانک رفاه کارگران در بحث نوآوری هم عملکرد خوبی داشته است.
در حال حاضرتمام تسهیلات قرض‌الحسنه ما غیرحضوری شده است، افتتاح حساب‌ها غیرحضوری شده، حتی افتتاح حساب جاری نیز به‌صورت غیرحضوری انجام می‌شود.
ما دایره بزرگی از مشتریان داریم حدود ۴۵ میلیون نفر از جامعه کارگری و بازنشستگان بنابراین باید با نیازها و شرایط این گروه‌ها همسو شویم. هرچند قبول دارم که باید سرعت فناوریمان را بالاتر ببریم.
