راهنمای جامع شرایط لیزینگ خودرو در ایران (سال ۱۴۰۴)

به گزارش چابک آنلاین در شرایط اقتصادی سال ۱۴۰۴ که تورم فزاینده و جهش‌های قیمتی، فاصله میان قدرت خرید مصرف‌کننده و قیمت نهایی خودرو را افزایش داده است، لیزینگ خودرو به عنوان یک ابزار مالی حیاتی برای پر کردن این شکاف عمل می‌کند. این روش که بر مبنای قراردادهای «اجاره به شرط تملیک» استوار است، امکان دسترسی به خودرو را با پرداخت نیمی از بها و تقسیط مابقی در بازه‌های بلندمدت فراهم می‌سازد.

با این حال، پیچیدگی‌های حقوقی این قراردادها و حضور بازیگران غیرمجاز در بازار، ضرورت شناخت دقیق ضوابط شرکت‌های معتبر و استعلام وضعیت آن‌ها از بانک مرکزی را دوچندان آشکار می‌سازد. در این مقاله، ضمن تحلیل فنی و حقوقی شرایط لیزینگ، جزئیات طرح‌های فروش شرکت‌های پیشرو نظیر ایران‌خودرو، سایپا و مدیران خودرو با استناد به آخرین بخشنامه‌ها بررسی خواهد شد.

ماهیت حقوقی و انواع قراردادهای لیزینگ خودرو

شناخت دقیق چارچوب حقوقی حاکم بر معاملات لیزینگ، نخستین گام برای یک معامله امن است. تفاوت‌های بنیادین در نحوه انتقال سند، تعیین‌کننده حقوق و تکالیف طرفین است.

تفاوت ماهیتی خرید اقساطی و لیزینگ

در خرید اقساطی سنتی، ممکن است سند خودرو همزمان با تحویل به خریدار منتقل شود. اما لیزینگ (Leasing) در لغت به معنای اجاره کردن حق امتیاز یک دارایی است. در این روش، شرکت لیزینگ خودرو را با دریافت پیش‌پرداخت، به متقاضی اجاره می‌دهند تا زمانی که مبلغ آن به طور کامل توسط خریدار پرداخت شود. بنابراین، تا زمان تسویه کامل، شرکت لیزینگ مالک قانونی خودرو محسوب می‌شود.

سازوکار قرارداد اجاره به شرط تملیک

رایج‌ترین و استانداردترین نوع قرارداد در شرکت‌های لیزینگ رسمی، «اجاره به شرط تملیک» است. در این ساختار حقوقی، سند خودرو در صورت عمل به شروط قرارداد و پس از تسویه‌حساب نهایی، به نام متقاضی زده می‌شود. تا قبل از پرداخت آخرین قسط، سند ماشین در تملیک شرکت لیزینگ است. این روش به دلیل بازی‌های قانونی و دردسرهای کمتری دارد و حالت ایمن‌تری برای فروشنده دارد.

روش فروش اقساطی با انتقال سند و اخذ تضامین

در روش دوم که کمتر رایج است، خودرو می‌تواند در همان بدو قرارداد به نام خریدار سند بخورد. اما شرکت لیزینگ برای پوشش ریسک، معادل قیمت خودرو چک و سفته از خریدار دریافت می‌کند. همچنین معرفی دو ضامن معتبر برای تضمین بازپرداخت اقساط ضروری است.

شرایط لیزینگ خودرو در سال ۱۴۰۴؛ نرخ سود و پیش‌پرداخت

شرایط عمومی لیزینگ در اکثر شرکت‌های معتبر دارای اشتراکاتی است، هرچند جزئیات می‌تواند متفاوت باشد.

حداقل میزان پیش‌پرداخت مورد نیاز

قاعده کلی و رایج در بازار لیزینگ، دریافت حداقل ۵۰ درصد بهای خودرو به عنوان پیش‌پرداخت از خریدار است. مابقی مبلغ به صورت تسهیلات در نظر گرفته شده و قسط‌بندی می‌شود.

نرخ سود تسهیلات و مدت بازپرداخت

مدت بازپرداخت اقساط معمولاً بین ۶ الی ۶۰ ماه (۵ ساله) متغیر است. نرخ سود تسهیلات نیز به طور میانگین بین ۱۵ الی ۲۵ درصد سالانه تعریف می‌شود. با توجه به کاهش ارزش پول در گذر زمان، متقاضیان معمولاً این نرخ سود را در برابر تورم سالانه توجیه‌پذیر می‌دانند.

وضعیت بیمه و هزینه‌های جانبی

واگذاری پرداخت هزینه‌های مربوط به مالکیت، بیمه بدنه و بیمه شخص ثالث به مشتری بر عهده خریدار است. هزینه بیمه بدنه به دلیل حفظ سرمایه شرکت لیزینگ، اغلب اجباری بوده و می‌تواند به صورت نقدی یا با افزودن به مبلغ اقساط تسویه شود.

شرایط انتقال قطعی سند (فک رهن)

سند خودرو در گرو شرکت لیزینگ باقی می‌ماند و تنها به شرط پرداخت مبلغ آخرین قسط، به متقاضی تحویل داده می‌شود. یعنی تا زمانی که پول ماشین به طور کامل تسویه نشده باشد، سند در گرو باقی می‌ماند.

مدارک لازم برای لیزینگ خودرو؛ شرایط ضامن و چک صیادی

مدارک مورد نیاز بسته به شغل متقاضی ممکن است متفاوت باشد، اما مدارک عمومی زیر از تمامی متقاضیان دریافت می‌شود.

لیست مدارک هویتی و سکونتی

• کپی کارت ملی و تمامی صفحات شناسنامه.
• گواهی امضا.

اسناد اثبات درآمد و پرینت گردش حساب

• پرینت گردش حساب سه ماهه.
• مدارک شغلی معتبر (گواهی اشتغال به کار و...).

شرایط ضامن‌ها و وضعیت چک‌های صیادی

ارائه چک صیادی یکی از رایج‌ترین مدارک است. در روش سند زدن با دریافت چک و سفته، به دو ضامن معتبر نیاز است. همچنین متقاضی باید فاقد سابقه چک برگشتی باشد.

شرایط شرکت‌های لیزینگ خودرو؛ ایران خودرو، سایپا و مدیران خودرو

شرکت‌های مختلف خودروسازی و واسپاری (لیزینگ) شرایط متنوع و خاص خود را برای واگذاری خودرو به متقاضیان دارند.

شرایط لیزینگ خودرو پارسیان

شرکت لیزینگ پارسیان در سال ۱۳۷۹ تأسیس شده و فعالیت آن تحت نظر بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است. این شرکت به عنوان یکی از برترین‌های صنعت لیزینگ کشور، در زمینه خرید اقساطی خودرو فعال بوده و سهم بزرگی از بازار را به خود اختصاص داده است. لیست خودروهای لیزینگ پارسیان بسیار متنوع است و این شرکت تسهیلات اعتباری برای خرید خودرو ارائه می‌دهد.

جزئیات طرح‌های لیزینگ ایران خودرو (سپند خودرو و سایر کارگزاران)

لیزینگ ایران خودرو در سال ۱۳۸۲ تأسیس شد و فعالیت اصلی آن بر پایه اجاره به شرط تملیک و فروش اقساطی خودروهای سواری تولیدی این شرکت است. ایران‌خودرو فروش اقساطی مستقیم ندارد، اما از طریق نمایندگی‌ها و شرکت‌های واسط (مانند سپند خودرو و کیان خودرو) طرح‌های لیزینگی با تحویل فوری اجرا می‌کند.

جزئیات طرح‌ها:

• پیش‌پرداخت: حداقل ۵۰ درصد قیمت روز خودرو است.
• مدت اقساط: از ۶ تا ۳۶ ماه (در برخی موارد تا ۶۰ ماه).
• تضامین: تضمین با چک صیادی.
• نرخ سود: تقریبی ۲۰ تا ۲۵ درصد سالانه.

مدل‌های موجود شامل تارا، دنا پلاس، پژو ۲۰۷ و مدل‌های مونتاژی مانند هایما S۸ است.

شرایط فروش لیزینگی محصولات سایپا

سایپا نیز فروش اقساطی مستقیم ندارد، اما طرح‌های اعتباری فوری از طریق شرکت‌های واسط اجرا می‌شود.

مزایای طرح‌های سایپا:

• پیش‌پرداخت: از ۳۰ تا ۵۰ درصد.
• مدت اقساط: تا ۶۰ ماه (۵ ساله) که برای متقاضیان با بودجه محدود مناسب‌تر است.
• نرخ سود: تقریبی ۱۸ تا ۲۲ درصد.
• تضامین: تضمین با چک یا سفته، با امکان خرید بدون ضامن برای برخی مدل‌ها.

مدل‌های موجود شامل شاهین، کوییک، ساینا S، اطلس و سهند است.

طرح‌های فروش اقساطی مدیران خودرو (MVM و فونیکس)

مدیران خودرو یکی از معدود شرکت‌هایی است که طرح اقساطی مستقیم ارائه می‌دهد.

جزئیات طرح‌ها:

• پیش‌پرداخت: ۵۰ یا ۸۵ درصد.
• مدت اقساط: تا ۶۰ ماه (۵ ساله).
• گارانتی طولانی: ارائه گارانتی‌های گسترده تا ۷ سال یا ۲۰۰,۰۰۰ کیلومتر (بسته به مدل) از مزایای اصلی این طرح‌ها است.

مدل‌های عرضه شده شامل X22 Pro، آریزو ۵، تیگو ۷ پرو و آریزو ۸ است.

شرایط بهمن لیزینگ برای خودروهای گروه بهمن

بهمن موتور از طریق شرکت «بهمن لیزینگ» طرح‌های اقساطی ارائه می‌دهد.

شرایط کلیدی:

• پیش‌پرداخت: حداقل ۲۵ تا ۶۰ درصد.
• مدت اقساط: معمولاً ۱۲ تا ۲۴ ماه (کوتاه‌تر از رقبا).
• نرخ سود: سالانه ۱۷.۵ درصد.
• شرایط ضامن: نیاز به ضامن با شرایط سنی خاص (۱۸ تا ۶۵ سال) وجود دارد.

مدل‌های عرضه شده شامل ریسپکت و دیگینیتی است.

تسهیلات خرید خودرو در لیزینگ‌های بانکی (ملت و سایرین)

شرکت‌های لیزینگ وابسته به بانک‌ها (مانند لیزینگ ملت) بر اساس منابع مالی بانک عمل می‌کنند.

سازوکار: بانک ملت بنا بر درخواست و تعهد متقاضی، خودرو را خریداری کرده و با اخذ تضمین به صورت اقساطی به وی می‌فروشد.

• مدت قرارداد: سقف مدت بازپرداخت حداکثر معادل عمر مفید اموال موضوع قرارداد است (معمولاً تا ۳۶ ماه).
• اعتبار: این شرکت‌ها تسهیلات اعتباری برای خرید خودرو ارائه می‌دهند.

شرایط لیزینگ خودرو کارکرده و دست دوم در سال ۱۴۰۴

لیزینگ خودروهای کارکرده، به دلیل افزایش سرسام‌آور قیمت‌ها، رواج زیادی پیدا کرده و بهترین روش برای افراد با درآمد متوسط و سرمایه کم است.

سقف سن و میزان کارکرد مجاز خودروهای دست‌دوم

شرکت‌های لیزینگ برای پذیرش خودروهای دست دوم، محدودیت‌هایی دارند:

• خودروهای داخلی: حداکثر عمر ۷ سال یا کارکرد ۱۵۰ هزار کیلومتر.
• خودروهای خارجی: حداکثر عمر ۱۰ سال یا کارکرد ۲۰۰ هزار کیلومتر.

فرآیند کارشناسی فنی و قیمت‌گذاری خودروی کارکرده

کارشناسی اصولی یکی از عوامل تأثیرگذار در قیمت است و حتماً باید توسط متخصص انجام شود.

تفاوت درصد پیش‌پرداخت در خودروهای کارکرده نسبت به صفر

شرایط خرید خودروی لیزینگی دست دوم تقریباً شبیه به خودروی نو است. متقاضی باید ۵۰ درصد بهای خودرو را به عنوان پیش‌پرداخت و مابقی را به صورت اقساط بلندمدت پرداخت کند.

استعلام شرکت‌های لیزینگ خودرو و پیشگیری از کلاهبرداری

هشدارهای پلیس آگاهی نشان می‌دهد که اعتماد بیش از حد به تبلیغات مجازی و عدم استعلام، از مهم‌ترین دلایل فریب شهروندان در کلاهبرداری‌های فروش لیزینگی است.

نحوه استعلام مجوز شرکت‌های لیزینگ از بانک مرکزی

تنها شرکت‌هایی مجاز به فعالیت در قالب شرکت‌های واسپاری (لیزینگ) هستند که از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مجوز دارند. برای بررسی مجوز رسمی، به سایت بانک مرکزی به نشانی www.cbi.ir مراجعه و از قسمت «بانک‌ها و نهادهای پولی مجاز»، شرکت‌های واسپاری را انتخاب کنید.

نکات حیاتی در مطالعه متن قرارداد و بندهای فسخ

متن قرارداد میان شرکت و خریدار باید شامل مواردی همچون قیمت خودرو، نحوه محاسبه هزینه‌های جانبی، شیوه اقساط و شرط سند زدن باشد. حتماً قرارداد را به طور کامل و دقیق بخوانید و در صورت لزوم از فردی باتجربه کمک بگیرید. پیشنهادهای تجاری با شرایط غیرواقعی (پرداخت اندک، تحویل فوری و اقساط بلندمدت) را بدون اطمینان از صحت عملکرد شرکت نپذیرید.

عواقب عدم پرداخت اقساط و قوانین توقیف خودرو

اصلی‌ترین عامل توقیف خودرو لیزینگی، عدم پرداخت به موقع اقساط آن است. در این صورت، به دلیل اینکه سند خودرو در اختیار شرکت لیزینگی قرار دارد، می‌توانند به راحتی دستور توقیف خودرو را صادر کنند. ترخیص خودروی توقیف‌شده منوط به پرداخت قسط و رضایت شرکت لیزینگ است.

مزایا و معایب خرید خودرو به روش لیزینگ

خرید لیزینگی مزایا و معایب خاص خود را دارد.

فرصت حفظ نقدینگی و مقابله با تورم

مهم‌ترین مزایای لیزینگ عبارتند از:

• عدم نیاز به نقدینگی بالا و پرداخت تدریجی بهای خودرو.
• افزایش قدرت خرید و انتخاب خودرو.
• ثبات در پرداخت اقساط بدون تأثیرپذیری نسبت به نوسان قیمت خودرو.
• مقابله با تورم: اگرچه بازپرداخت اقساط با سود همراه است، اما چون ارزش پول در هر سال کاهش می‌یابد، متقاضیان معمولاً با سود آن کنار می‌آیند.
• تحویل سریع‌تر در مقایسه با روش ثبت نام در سامانه یکپارچه.

هزینه تمام‌شده نهایی و محدودیت‌های مالکیتی

مهم‌ترین معایب خرید لیزینگی عبارتند از:

• خرید خودرو با قیمت بیشتر از حالت عادی به دلیل پرداخت سود. قیمت تمام‌شده ممکن است تا ۲ برابر خرید نقدی تمام شود.
• عدم مالکیت کامل تا پیش از به پایان رساندن اقساط.
• عدم امکان فروش خودرو تا پیش از تسویه کامل اقساط.
• تحمیل اجباری برخی هزینه‌ها مانند بیمه بدنه.