بیمه مشترک، راهکاری مفید برای جبران محدودیت‌های صنعت بیمه
درحال حاضر که با وضع تحریم‌های مجدد ،صنعت بیمه کشور از بستن قرادادهای واگذاری اتکایی به بیمه‌گران خارجی و معتبر بین المللی محروم شده، بیمه های مشترک یکی از راهکارهای مفید برای جبران محدودیت‌های وضع شده در صنعت بیمه کشور است.
آیین نامه 95 بیمه مرکزی که در راستای اجرای ماده 17 قانون تاسیس بیمه مرکزی و بیمه گری مشتمل بر 12 ماده و 3 تبصره است که پس از تصویب در شورای عالی بیمه ، برای اجرا به شرکت‌های بیمه ابلاغ شده است .
موضوع این آیین نامه مربوط به بیمه‌های مشترک است که به توضیح آن وضرورت های اجرایی آن در مقطع فعلی می‌پردازیم.
منظور از بیمه مشترک این است که بیمه‌نامه‌ای برای پوشش مورد بیمه‌ای معین، به نفع یک یا چند مالک و در مقابل خطرات یکسان توسط بیش از یک موسسه بیمه مستقیم صادر می‌شود که درصد تعهد یا ریسک پذیرفته شده هر یک از بیمه‌گران در آن تعیین شده است.
بیمه مشترک برای سهولت در اجرا، دارای یک راهبر از بین شرکت‌های بیمه مشارکت کننده در بیمه مشترک است که مسئولیت مذاکرات وتوافقات را با مشتری یا بیمه گزار برعهده دارد.
این راهبر، معمولا با موافقت و رضایت بیمه گزار مشخص می شود.
راهبر بیمه مشترک ، طبق توافقات به عمل آمده با بیمه گزار نسبت به صدور بیمه نامه با نرخ و شرایط معین که میزان تعهد خود راهبر و دیگر اعضا در آن تعیین شده و همچنین نسبت به امضای بیمه نامه مشترک به همراه دیگر اعضا وحتی بیمه گزار اقدام می کند به منصه ظهور می رسد.
ضمنا وظایف و استانداردها در کنار نحوه عمل راهبر بیمه مشترک و اعضا و چگونگی تعاملات فی ما بین و با بیمه مرکزی از مرحله صدور بیمه نامه تا ارائه گزارش‌ها، تعیین ارزیاب خسارت وکارشناس مربوطه در مجموعه‌ای تحت عنوان کلوز بیمه مشترک مصوب و ابلاغ شده است .
راهبر بیمه مشترک راسا باید توان پذیرش و نگهداری حداقل معادل 15 درصد از مبلغ بیمه نامه مشترک یا حد تعهد بیمه نامه مزبور را پس از کسر سهم بیمه اتکایی بعنوان ظرفیت مجاز نگهداری ریسک دارا باشد.
چنانچه شرایط و ریسک بیمه نامه مورد نظر از حد معینی بالاتر باشد راهبر بیمه مشترک لازم است با هماهنگی بیمه مرکزی نسبت به تعیین وتوافق نرخ و شرایط بیمه مشترک با بیمه گزار موضوع را نهایی کند.
نکات دیگری که درمورد وظایف راهبر بیمه مشترک لازم است بیان شود اینکه دریافت حق بیمه وتوزیع بین اعضا، مذاکره برای تعیین وتوزیع سهم اتکایی اختیاری، ارزیابی و تعیین خسارت حادث شده طبق شرایط بیمه نامه مشترک و مشخص کردن سهم هریک از اعضا از رقم خسارت ، ارتباطات با بیمه مرکزی و ارائه اطلاعات لازم، دفاع وحضور در مراجع قانونی ذی‌صلاح جهت دفاع از بیمه و بیمه گران وحتی بازیافت خسارت پرداختی ازمقصر یا مقصرین بروز حادثه منجر به خسارت نیز از جمله مواردی است که توسط راهبر بیمه نامه مشترک مدیریت می شود .
درنهایت ذکر دوموضوع دیگر نیز خالی ازلطف نیست
اول اینکه راهبر و اعضا ی وفق کلوز مصوب ، نمی‌توانند و نباید سهم خود از بیمه مشترک وتعهد پذیرفته شده را مجددا در بازاربیمه، بیمه مشترک دهند و دوم آنکه بیمه گران حاضر در مناطق آزاد تجاری، اقتصادی و صنعتی نیز می توانند راهبر یا عضوی از اعضای بیمه مشترک باشند .
حال این سوال مطرح می شود که کاربرد یا فایده بیمه مشترک چیست؟
شرکت های بیمه طبق ضوابط ومقررات بیمه‌ای حاضر، ملزم هستند بین ریسک و تعهدی که در بیمه‌نامه‌های صادره می‌پذیرند و توان پذیرش وظرفیت نگهداری ریسک خود یک رابطه ای را رعایت کنند.
قانون به جهت رعایت حقوق بیمه گزار و تنظیم امور بیمه گری در صنعت بیمه کشور این محدودیت یا ضابطه را وضع کرده زیرا درغیر این صورت ممکن بود بیمه گری بیش از توان پذیرش و نگهداری خود ریسک و خطرات را متعهد کرده و با وقوع حوادث مورد تعهد ، امکان ادای تکالیف و پرداخت خسارت رانداشته باشد و در نهایت بیمه گزار و بازار بیمه دچار ضرر و زیان شوند .
بدین خاطر در زمانی که مبلغ بیمه مورد تقاضای بیمه‌گذاری برای یک پوشش مشخص بیش از توان تک‌تک بیمه‌گران و شرکت‌های بیمه است بیمه‌نامه‌های مشترک بعنوان راهکاری برای صدور بیمه‌نامه مورد نظر بیمه گزار در صنعت بیمه کشور است .
درحال حاضر که با وضع تحریم‌های مجدد ، صنعت بیمه از عقد قراردادهای واگذاری اتکایی به بیمه گران خارجی و معتبر بین‌المللی محروم شده، بیمه های مشترک یکی از راهکارهای مفید برای جبران محدودیت‌های وضع شده صنعت بیمه کشور است.
بسیاری از بیمه گزاران بزرگ که مبلغ و ارزش سرمایه مورد بیمه درخواستی آنان بالاست با مذاکره با برخی از بیمه‌گران کشور به عنوان راهبر بیمه‌ای راجع به نحوه و چگونگی تامین پوشش و صدور بیمه‌نامه مورد تقاضا به تفاهم می‌رسند و با اطمینان و با پشتوانه راهبر و اعضای حاضر در بیمه‌نامه مشترک بیمه‌نامه های خود را ابتیاع می کنند.
*کارشناس رسمی دادگستری در امور بیمه
