اختصاصی چابک آنلاین؛
فینتک ایرانی؛ از پرداخت دیجیتال تا بانکداری با نوک انگشت!
تا همین یکی دو دهه قبل، بسیاری از ما برای انجام کوچک‌ترین کارهای مالی مثل گرفتن موجودی، پرداخت قبض یا انتقال وجه، مجبور بودیم ساعاتی از عمرمان را در شعبه‌های بانک بگذرانیم؛ با فرم‌ها و پرینت‌ها و صفی که تمام نمی‌شد.
اگر کسی پیش‌بینی می‌کرد که روزی با موبایل و چند کلیک می‌توانیم وام بگیریم یا حتی ارز دیجیتال معامله کنیم، احتمالاً صحبتش را جدی نمی‌گرفتیم.
اما حالا نه‌تنها فینتک در ایران واقعی شده، بلکه با سرعتی فراتر از انتظار وارد زندگی مردم شده است.
فینتک چیست و چرا آنقدر مهم است؟
فینتک (FinTech) مخفف Financial Technology یعنی استفاده از تکنولوژی های نوظهور برای بهبود و تحول خدمات مالی است.
این عبارت شاید ساده به نظر برسد اما تغییراتی که در پشت این واژه نهفته، یک انقلاب واقعی است.
فینتک از پرداخت‌های روزانه، مدیریت حساب، سرمایه‌گذاری آنلاین، اعتبار سنجی، دریافت وام، بیمه، انتقال ارز دیجیتال، تا فعالیت در بورس و حتی خیریه آنلاین را در بر می‌گیرد.
سوال این است: چرا فینتک تا این اندازه مهم شده است؟
دلیل اصلی را باید در سرعت، شفافیت، شخصی‌سازی و در دسترس بودن خدمات جست‌وجو کرد.
وقتی مردم بتوانند همیشه و هر جا به خدمات مالی دسترسی داشته باشند، زمان کمتری هم هدر می‌رود، هزینه‌ها کم‌تر می‌شود و مهم‌تر از همه، مردم احساس قدرت مالی بیشتری می‌کنند.
ستاره‌های ایرانی؛ آشناتر از همیشه
برای خیلی‌ها، واژه «فینتک» هنوز شاید مبهم باشد، اما همه ما حداقل یکی از این سرویس‌ها را استفاده کرده‌ایم:
زرین‌پال و آیدی‌پی و پی‌پینگ جزو اولین بسترهای واسط پرداخت بودند که هم خیال فروشنده‌ها و هم مشتری‌ها را برای پرداخت اینترنتی راحت کردند.
حتی قبل از اینکه همه به خرید اینترنتی اعتماد کنند.
آپ و ستاره‌فرتاک با ارائه اپلیکیشن‌هایی مثل آپ، پرداخت قبض، خرید شارژ، کارت به کارت و کلی قابلیت دیگر را برای میلیون‌ها کاربر تبدیل به امری روزمره و ساده کردند.
والکس، نوبیتکس و ارزجو؛ اولین گام‌های جدی برای بی‌وقفه‌سازی خرید و فروش رمزارز در ایران را برداشتند و بازار رمزارز را برای ایرانی‌ها ملموس و پرهیجان ساختند.
بلوبانک؛ یکی از اولین نئوبانک‌های ایرانی است که تجربه حساب بانکی و کارت بانکی کاملاً دیجیتال و بدون نیاز به حضور فیزیکی را ممکن کرد. بلوبانک با خدمات ۲۴ ساعته و افتتاح حساب ساده، چهره‌ای جوان و دیجیتال به بانکداری ایران داده و سهم قابل توجهی از کاربران نسل جدید را جذب کرده است.
۷۲۴؛ یکی از اپلیکیشن‌های قدیمی و پرکاربر پرداخت موبایلی است که با خدمات متنوعی مثل کارت به کارت، پرداخت قبض، خرید شارژ، خرید بلیت و کار میلیون‌ها کاربر را راحت‌تر کرده و در میان قدیمی‌ترین و قابل‌اعتمادترین برندهای بازار پرداخت موبایلی ایران قرار دارد.
لندو و فاندوران؛ فرایند وام‌گرفتن سنتی با ضامن و وثیقه را راحت کردند.
وام با اعتبار آنلاین، به‌سادگی انتخاب کالا و ثبت درخواست، در چند روز به دست متقاضی می‌رسد.
نبض بانک و دیجیتال بانکینو؛ سرویس‌های بانکداری دیجیتال را در ایران ترویج دادند تا افتتاح حساب، خدمات کارتی و مدیریت مالی در چند دقیقه روی گوشی انجام شود.
حمایت نهادهای تصمیم‌گیرنده و شتابدهنده‌های جسور یک بخش از موفقیت فینتک‌ها، حمایت استارتاپی و سرمایه‌گذاری است.
شتابدهنده‌هایی مثل هاب فینتک بانک صادرات، شتابدهنده فارابی، فینووا، تک، آبان و... به استارتاپ‌های جوان کمک کردند تا ایده را به محصول واقعی برسانند.
از طرف دیگر، بانک مرکزی و نهادهای مالی با تدوین قوانین مثل سامانه شاپرک (زیرساخت شبکه پرداخت الکترونیک کشور)، پرداخت‌یاری، سامانه هاب فناورانه و سندباکس فناوری‌های مالی، امنیت و شفافیت را برای اعتماد مردم به نوآوری فراهم کردند.
هرچند که گاهی این مسیر با بروکراسی و چالش‌هایی همراه بوده، اما گام‌های رو به جلوی جدی برداشته شده است. برای مثال، بیش از ۱۰۰ شرکت پرداخت‌یار در ایران زیرنظر شاپرک فعالیت دارند و میلیاردها تومان تراکنش روزانه را مدیریت می‌کنند.
فینتک چرا ایران را سریع تحت تاثیر قرار داد؟
۱. جمعیت جوان و دیجیتال‌محور: ۷۰٪ جمعیت ایران زیر ۴۰ سال هستند و ضریب نفوذ اینترنت بالای ۸۵٪ است؛ یعنی بازار آماده پذیرش نوآوری است.
۲. مشکلات سیستم بانکی سنتی: محدودیت‌های بانکی، صف‌های طولانی، کارمزدها و خدمات ناکافی باعث شد مردم به دنبال راه‌حل سریع‌تر باشند.
۳. استقبال بی‌نظیر جامعه: سرویس‌های فینتک در بحران کرونا، کارایی خود را بیشتر ثابت کردند و ده‌ها میلیون کاربر جدید به پلتفرم‌های پرداخت و بانکداری موبایل اضافه شدند.
۴. هم‌افزایی استارتاپ و بانک: برخلاف بسیاری از کشورها که رقابت بین بانک‌ها و فینتک‌ها بالاست، در ایران همکاری، هم‌سرمایه‌گذاری و اشتراک‌گذاری داده‌ها مرسوم شده است.
فینتک و جدال با چالش ها
البته این رشد سریع بدون چالش نبوده است.
از تحریم‌ها و عدم دسترسی به سرویس‌های بین‌المللی گرفته تا محدودیت‌های قانونی و رگولاتوری، بازار فینتک ایرانی با موانع بزرگی روبرو بوده است.
اما خلاقیت استارتاپ‌ها برای دور زدن تحریم‌ها و انعطاف در مدل کسب‌وکار موجب ادامه مسیر شده است.
آینده فینتک ایران؛ اکوسیستم رو به اوج
امروز فینتک‌های ایرانی فقط به دنبال پر کردن جای خالی بانک‌ها نیستند؛ بلکه به ارائه خدمات مالی شخصی‌سازی شده و بین‌المللی فکر می‌کنند.
ظهور اپلیکیشن‌های هوش مصنوعی برای مدیریت مالی فردی، بانک دیجیتال، پرداخت درون‌برنامه‌ای، بیمه دیجیتال و حتی پلتفرم‌های بانکداری باز همگی نشانه همین آینده است.
اگر تا یکی دو سال پیش خبر از نوآوری فقط در سیلیکون‌ولی می‌شنیدیم، امروزه باید هر روز خبرهای جدید فینتک را در تهران، اصفهان و مشهد دنبال کنیم.
ایران با نیروی جوان، بازار بزرگ و انعطاف‌پذیری استارتاپ‌ها، نه فقط بازیگر داخلی که رقیب منطقه‌ای است.
قطار فینتک با سرعت در حال حرکت است.
مدیرعامل مرکز نوآوری و شتابدهنده پلنت
