باران، کانتینر و ریسک خاموش محوطه‌های بندری

در این مرحله، هم کالا و هم خود کانتینر به‌عنوان دارایی مستقل در معرض خسارت قرار دارند. 

نفوذ آب باران، تجمع روان‌آب وافزایش رطوبت محبوس، به‌ویژه در شرایط ضعف زهکشی، می‌تواند منجر به آبدیدگی کالا و هم‌زمان موجب آسیب ساختاری به کانتینر شود.

نکته‌ای که در ارزیابی خسارت اغلب مغفول می‌ماند، ماهیت کف اکثر کانتینرهاست که از چوب‌های چندلایه یا تیمارشده ساخته شده‌اند. 

این نوع کف در برابر رطوبت و تماس طولانی‌مدت با آب، مستعد جذب رطوبت، تورم، پوسیدگی تدریجی و رشد عوامل بیولوژیک است؛ آسیبی که لزوماً در ظاهر کانتینر قابل مشاهده نیست اما می‌تواند باعث تضعیف کف، عدم پذیرش کانتینر در چرخه بهره‌برداری و حتی رد آن توسط شرکت‌های کشتیرانی یا اجاره‌دهنده شود. 

درچنین مواردی،خسارت به کف کانتینر می‌تواند مستقل از وضعیت ظاهری کالا یا دیواره‌های فلزی کانتینر مطرح شود.

از منظر بیمه‌های حمل‌ونقل، این‌گونه خسارت‌ها اهمیت انتخاب دقیق شرایط بیمه‌نامه و کلوزهای پوششی A، B و C را دوچندان می‌کند. 

درحالیکه کلوز A دامنه وسیع‌تری از خطرات اتفاقی را پوشش می‌دهد، در کلوزهای B و C تنها خطرات نام‌برده‌شده تحت تعهد بیمه‌گر است و خسارت‌های ناشی از نفوذ آب باران، رطوبت یا سیلاب در دوره توقف بندری، در صورت عدم تصریح و تعریف صحیح دوره پوشش «از انبار تا انبار» و شرایط توقف موقت، می‌تواند خارج از تعهد تلقی شود. این موضوع به‌ویژه زمانی اهمیت دارد که رطوبت محبوس درکف چوبی کانتینر به‌تدریج منجر به توسعه خسارت شود.

در کنار پوشش کالا،موضوع خسارت به خود کانتینر نیز از منظر بیمه‌ای حائز اهمیت است.

دراغلب بیمه‌نامه‌های حمل‌ونقل، کانتینر تحت پوشش مستقیم قرار ندارد و جبران خسارت آن نیازمند پوشش‌های مستقل یا طرح مسئولیت علیه بندر، اپراتور یا بهره‌بردار محوطه بندری است؛ به‌ویژه در مواردی که آب‌گرفتگی ناشی ازضعف زیرساخت، زهکشی یا مدیریت روان‌آب باشد.

باران شدید در بنادر، یادآور این واقعیت است که خسارت در زنجیره حمل‌ونقل، همیشه روی دریا رخ نمی‌دهد؛ گاهی ریسک اصلی، خاموش و تدریجی، درست در محوطه بندر و از کف کانتینر آغاز می‌شود.

محمد حبیبی – مدیر بیمه‌های باربری، کشتی و هواپیما بیمه معلم