اختصاصی چابک آنلاین؛
چرا بانک ها نسبت به سایر صنایع از هوش مصنوعی استفاده بیشتری می کنند؟
هوش مصنوعی در سال های اخیر به نقطه ای رسیده که نمی توان آن را تنها در حد یک ابزار تکنولوژیک در نظر گرفت.
چابک آنلاین، حدیث اسماعیل زاده، این فناوری، با سرعتی فراتر از پیش بینی ها، نقش خود را در تصمیمگیری های سازمانی، مدیریت داده ها و ارائه خدمات روزمره تثبیت کرده است.
همزمان با رشد وکاربرد روز افزون آن،چالش هایی نظیر محدودیت های زیرساختی، کمبود نیروی متخصص و نیاز به حکمرانی دقیق برای تضمین عملکرد صحیح سیستم ها، بیش از پیش اهمیت یافته است.
شرکت "فرآگاه" یک شرکت مشاوره مدیریت در حوزه آگاه سازی و شتابدهی دیجیتال در زمینه هوش مصنوعی است.
ماموریت این شرکت آموزش، پژوهش و مشاوره به صورت تخصصی در حوزه هوش مصنوعی و فناوری های نوین است.
برای بررسی دقیق تر وضعیت موجود هوش مصنوعی وچالش های حکمرانی آن گفتوگویی با " نجمه نوذر"، مدیرعامل شرکت فرآگاه صورت گرفته که از نظرمی گذرد.
چابک آنلاین:سرعت هوش مصنوعی از قوانین پیشی گرفته است. فکر میکنید که آیا میتوان برای چیزی که هر ماه تغییر میکند، قانون مؤثری نوشت؟
نجمه نوذر، مدیرعامل شرکت فرآگاه: هوش مصنوعی اکنون خصوصاً برای ایران یک اقیانوس آبی دارد.
یعنی هنوز رگولاتور آنقدر ورود نکرده که اما و اگر و خط مشی بگذارد،بنابراین شما راحتتر میتوانید در توسعه قدم بردارید.
ضمن اینکه باید ریسکهای آن را هم شناسایی کنید.
استارتاپهایی که با ریسک ها آشنا نیستند و مشکلات را نمی دانند، گاهی ممکن است دچار مشکل شوند،بنابراین برخی ریسک ها از قبل، قابل شناسایی اند و باید درنظر گرفته شوند.
اکنون سرعت تکنولوژی به گونه ای است که جلوتر از تنظیمگری است.
همان کسانی که درتکنولوژی جلو می روند، گاهی به عنوان مشاور تنظیمگر دعوت به همکاری میشوند.
زمانیکه قانونگذار هنوز نمی داند یک اپلیکیشن یا راهکار چگونه عمل میکند، تکنولوژیست ها آن را اجرا میکنند و وقتی برنامه کاربردی راه میافتد، تازه متوجه می شوند چیست و برایش تنظیمگری میکنند.
در دنیا هم به همین صورت است.
ابتدا قوانین و قواعد استفاده از ChatGPT را نگذاشتند اما بعد از اینکه شروع به کار کرد و محدودیت ها و چالش ها و نقاط قوتش مشخص شد، برای آن تنظیمگری کردند.
سرعت پیشرفت AI با آمدن GenAIیعنی هوش مولد بیشتر شد.
با اینکه بیش از 30 سال است که درس هوش مصنوعی در دانشگاه های ما تدریس میشود و سالهاست الگوریتم های هوش مصنوعی، دادهکاوی و هوش تجاری استفاده میشوند، اما AI به این مفهوم که اینقدر سرعت گرفته و قابلیت دارد، از زمان ظهور هوش مولد شروع شده است.
امروز مفهوم حکمرانی داده وحکمرانی هوش مصنوعی اهمیت زیادی پیدا کرده است.
حکمرانی داده چه میکند؟
هرراهکار هوش مصنوعی که موتور یادگیرنده دارد، نیازمند دیتا است.
هرچه حجم دیتا بیشتر باشد، یادگیری سیستم دقیق ترمیشود اما بخشی ازداده های سازمان ها بهویژه در بانک ها دادههای تاریک و یا نادرست هستند.
دراینجا از غنیسازی داده ها استفاده میکنیم،یعنی دادههای کم را زیاد و باکیفیت میکنیم تا سیستم های یادگیرنده بتوانند درست یاد بگیرند.
حکمرانی AI هم زمانی به کار میآید که قرار است راهکارها مکانیزه و توسط عامل هوشمند اجرا شوند.
نمیتوان این سیستم ها را رها کرد که هر کار خواستند انجام بدهند، چون حوزه مالی بسیار حساس است و ممکن است صدمات غیرقابل جبران ایجاد شود.
بنابراین حکمرانی AI خروجی سیستم های هوشمند را دائماً کنترل و نظارت میکند.
پس اگرسرعت پیشرفت هوش مصنوعی طوری است که قانونگذار عقب میماند، به هیچ وجه مشکل نیست. در کشورهای پیشرفته هم همین است.
موارد تکنولوژیک همیشه همینگونه بودهاند.
چابک آنلاین :تنظیمگری هوش مصنوعی در ایران بهتر است بخشی باشد یعنی هر حوزه تخصصی یک نهاد تنظیمگر AI داشته باشد یا مرکزی باشد؟
نجمه نوذر، مدیرعامل شرکت فرآگاه :خوب است که سازمان مرکزی وجود داشته باشد ، یعنی سازمان کلی باید زیرنظر مستقیم دولت باشد، اما متولی اجرای آن باید بخش خصوصی باشد.
اینکه هر نهاد جداگانه برای خودش داشته باشد، بعد از مدتی که راهکارهای هوش مصنوعی شروع به کار میکنند، هر سازمان باید حکمرانی هوش مصنوعی خود را داشته باشد تا روی خروجی کار خودش نظارت کند.
یک ناظر کلی هم لازم است تا قوانین عمومی را وضع کند، مثلاً بانک مرکزی باید برای حوزه مالی و بانکی داشته باشد.
سازمان مدیریت فناوری اطلاعات باید برای شرکتهای دولتی داشته باشد.
قانونگذاران قوانین را بومی سازی میکنند و شرکتها هم موظفاند بخشی را برای کنترل عملکرد داخلی خود ایجاد کنند.
چابک آنلاین:کدام صنایع با آغوش بازتر از هوش مصنوعی استقبال کرده اند و آن را وارد سیستم خود کردهاند؟
نجمه نوذر، مدیرعامل شرکت فرآگاه : معمولاً راهکارهای IT خصوصاً آنهایی که تکنیکال هستند، ابتدا وارد حوزه هایی میشوند که متخصصان بیشتری دارند، چرا در حوزه مالی و بانکی جلوترند؟
اول اینکه مردم نسبت به مسائل مالی حساس اند.
دوم اینکه درآمد بانک ها بهتر است.
سوم اینکه شرکت های IT بانکی متخصصانی دارند که حقوق بهتری میگیرند بنابراین استعدادها بیشتر آنجا هستند و مردم هم متقاضی اند.
پس معمولاً از مالی و بانکی شروع میشود.
بانک، بیمه، بورس، پست، شرکت های انرژی مانند نفت و بنزین همه متوجه ضرورت هوش مصنوعی شده اند و همگی بهصورت موازی در فاز پایلوت هستند.
مدیران و کارکنان به ضرورت استفاده از هوش مصنوعی رسیده اند.
مرحله سختی بود تا مدیر به پذیرش ضرورت استفاده از هوش مصنوعی برسد.
در نهایت می توانم بگویم تمام صنایع ضرورت AI را فهمیده اند و بانکها بهدلیل IT قوی جلوترند.
چابک آنلاین: ما در شاخص تشکیل شرکت های دانش بنیان، بهویژه در حوزه هوش مصنوعی، سرعت چندانی نداریم، اگر با کشورهای منطقه مقایسه کنیم، جایگاهمان هم چندان قوی نیست. بهنظر شما این موضوع درست است؟
نجمه نوذر، مدیرعامل شرکت فرآگاه : بله، درست است.
اولین و مهم ترین سرمایه یک کشور برای توسعه تکنولوژی، منابع انسانی اند که به آن سرمایه انسانی گفته میشود.
ما بخشی از استعدادهایمان همچنان مهاجرت میکنند.
یعنی فردی که پایتون، هوش مصنوعی، BI و دادهکاوی بلد باشد، به سرعت از سوی کشورهای دیگر جذب می شود.
کشورهای دیگربا پرداخت حقوق های بالاتر، متخصصان راجذب میکنند، بنابراین نخستین مسئله این است که سرمایه های انسانی و نخبه هایی که باید دانش هوش مصنوعی را بدانند و بهکار بگیرند، از کشور می روند.
همچنین، تا زمانیکه زیرساخت لازم برای هوش مصنوعی وجود نداشته باشد، نمیتوان از نیروی انسانی استفاده کرد و آن ها را توسعه داد.
هوش مصنوعی بهمعنی همین هوش مولدی که امروز استفاده زیادی دارد نیاز به زیرساخت و کلودهای بزرگ دارد.
اینها نیازمند GPUهایی هستند که بیشترشان در شرکتهای NVIDIA و Intel تولید می شوند.
آمریکا برای رقابت با چین و سایر کشورها، خروج این GPUها را محدود کرده است و اجازه صادرات آن ها را نمیدهد.
عربستان سرمایه گذاران بزرگ را دعوت می کند تا این افراد و شرکت های بزرگ در آن سرمایهگذاری کنند.
وقتی سرمایهگذاری میکنند، امتیازاتی میگیرند، مثلاً میگویند بخشی از زیرساخت هوش مصنوعی را در عربستان مستقر کنید و ما منابع برق در اختیار شما قرار میدهیم.
عربستان گاز و نفت دارد و آن را تبدیل به انرژی برق میکند و میتواند برق GPU Farmها را تأمین کند.
کشور های حوزه خلیج فارس ضرورت هوش مصنوعی را درک کرده و درآمدهای حاصل را در این حوزه سرمایهگذاری میکند.
اما ایران نمی تواند این تجهیزات را به دلیل تحریم ها وارد کند ، حتی اگر بتواند هزینه تمام شده بسیار بالا می رود.
از طرفی با اوضاع تورمی کشور، تهیه آن برای هر سازمانی ممکن نیست.
برای اینکه توسعه سیستم های هوش مصنوعی راه بیفتد، سه چیز لازم است:
۱. فردی که ساختار را طراحی کند.
۲. زیرساخت سختافزاری آماده باشد.
۳. انرژی لازم فراهم باشد.
