اختصاصی چابک آنلاین؛
چالش اصلی هوش مصنوعی درکشور فقدان سرمایه گذاری کافی در این حوزه است
صنایع مختلف همچنان در برابر ورود فناوری های جدید مقاومت نشان می دهند
هوش مصنوعی به عنوان یکی از تحولات بنیادین عصر دیجیتال،در حال بازتعریف مرزهای توسعه اقتصادی، صنعتی و اجتماعی در جهان است.
چابک آنلاین، حدیث اسماعیل زاده، کشورهایی که زودتر به اهمیت داده، زیرساخت و سیاست گذاری هوشمند در این حوزه پی برده اند، امروز در مسیر خلق ارزش های جدید قرار گرفته‌اند، درحالیکه کشورهای فاقد برنامه منسجم، با چالش عقب ماندگی فناورانه مواجه هستند.
آینده رقابت جهانی نه بر مبنای منابع سنتی، بلکه بر پایه میزان بهره مندی از هوش مصنوعی و توانایی انطباق با آن رقم خواهد خورد.
اما وضعیت روند استفاده از هوش مصنوعی در ایران چگونه است؟
آیا از مرز شعاردر مورد هوش مصنوعی عبور کرده وبه زیرساخت ها رسیده است؟
درهمین زمینه، با "بهاره محمدی نژاد"، مدیرعامل شرکت هوش مصنوعی اهورا، گفتگویی صورت گرفته که از نظر می گذرد:
چابک آنلاین:فقدان داده های تمیز و کافی و مقاومت مدیران سنتی در برابر ورود هوش مصنوعی، دو چالش مهم در این حوزه به شمار می آید، در این خصوص چه باید کرد؟
"بهاره محمدی نژاد"، مدیرعامل شرکت هوش مصنوعی اهورا : در کشورهای توسعه یافته، زمانی هوش مصنوعی توانست وارد شود و گسترش یابد که نیازهای اصلی آن برطرف شده بود ، یکی نیاز به داده‌های متنوع در کسب و کارهای مختلف و دیگری نیاز به زیرساخت های هوش مصنوعی.
سومی نیز که ما در دسته بندی جداگانه ای قرار می دهیم، همراهی سازمان‌ها و مدیران آن ها در این حوزه است.
در نیاز اول، یعنی نیاز به داده، یکی از الزامات اولیه، سرمایه گذاری سنگین در این حوزه است.
وقتی کشورهای حاشیه خلیج فارس مانند عربستان را بررسی می کنید، یا حتی آمریکا و اروپا را می بینید، متوجه می شوید که در زمینه سخت افزارها ، سرمایه گذاری های بسیار سنگینی انجام داده اند چه در حوزه GPU (پردازنده گرافیکی) و چه در زمینه جمع آوری داده در هر کسب و کار.
متأسفانه درایران، هرچند اقدامات زیادی ازجمله ایجاد سکوی هوش مصنوعی و حتی سازمان ملی هوش مصنوعی صورت گرفته اما این اقدامات مستمر و پیوسته نبوده و به اصطلاح، سند استراتژی مشخصی نداشت در نتیجه، هرکدام از این اقدامات در ادامه راه شکست خورد ویا نافرجام ماند.
این امر موجب شد که نتوانیم در ایران سرویس های هوش مصنوعی را به صورت کامل توسعه دهیم.
درموضوع همراهی سازمان ها، ما در ایران سازمان ها و صنایع غنی بسیاری داریم مانند صنعت پتروشیمی، معدن، بانک و بیمه.
اولین چالش در این حوزه آن است که این صنایع سال هاست توسعه یافته اند، مشتریان خاص خود را دارند و در نتیجه، در برابر ورود فناوری های جدید مقاومت نشان می دهند.
این مقاومت در همه جای دنیا طبیعی است، زیرا در ابتدای راه، هر فناوری جدید با واکنش همراه می شود.
اگر سند استراتژی و گام های اجرایی دولت با این صنایع هم راستا تنظیم می شد، اکنون فاصله میان اسناد متعدد و اقدامات انجام شده در حوزه هوش مصنوعی تا این حد زیاد نبود.
اکنون شکاف عمیقی میان اقدامات اجرایی و اسناد تنظیم شده وجود دارد همان طور که در سایر کشورها، دولت ها و حاکمیت ها برای سرمایه گذاری در زیرساخت ها ورود می کنند، در ایران نیز لازم است دولت در این زمینه سرمایه گذاری جدی انجام دهد، زیرا این امر از توان بخش خصوصی خارج است.
چابک آنلاین :برخی آمارها نشان می دهد که گردش مالی هوش مصنوعی در کشور و کسب‌وکارها حدود ۱۳۰۰ تا ۱۴۰۰ میلیارد تومان است، که رقم بسیار ناچیزی در اقتصاد ایران محسوب می شود. چرا کسب‌وکارها با وجود آگاهی از اثرات مثبت هوش مصنوعی از استفاده از آن اجتناب می‌کنند؟
بهاره محمدی نژاد:هر فناوری جدیدی در دنیا در ابتدای مسیر توسعه، هزینه بر است و باید هزینه های سنگینی پرداخت شود،تا زمانی که این هزینه ها پرداخت نشود، فناوری جدید نمی تواند توسعه یابد و بر صنایع مختلف تأثیر بگذارد.
هوش مصنوعی نیز از این قاعده مستثنی نیست ، زیرا در صنعت هوش مصنوعی، بحث زیرساخت ها، داده ها و بستری که برای توسعه سرویس ها لازم است، بسیار پرهزینه است.
دلیل اصلی فاصله زیاد ما با بازارهای جهانی از نظر درآمدی و تأثیرگذاری، همین است که سرمایه گذاری چشمگیری در این حوزه در ایران انجام نشده است.
زمانی می توان انتظار جریان درآمدی داشت که سرمایه گذاری اولیه صورت گرفته باشد اما وقتی سرمایه گذاری در ایران انجام نشده، به تبع آن، رشد درآمدی نیز حاصل نخواهد شد.
برای نمونه، عربستان سعودی دریک سال گذشته میزان قابل توجهی در حوزه هوش مصنوعی سرمایه گذاری کرده، سخت افزار وارد کرده و نیروی انسانی متخصص از سایر کشورها جذب کرده است؛ در حالی که ایران در این زمینه قابل مقایسه با آن نیست.
چابک آنلاین:در شرایط فعلی، انجمن هوش مصنوعی و نهادهای مختلفی داریم که در زمینه هوش مصنوعی به یک بازیگر تبدیل شده اند،اما مشخص نیست که این نظارت در اختیار چه نهادی است، به نظر شما وجود نهاد ناظر در این زمینه تا چه میزان بر شرکت‌های فعال این حوزه تأثیر دارد؟
مدیرعامل شرکت هوش مصنوعی اهورا : ما در شرکت اهورا از سال ۱۳۹۸ شروع به فعالیت کردیم، یعنی یکی دو سال پیش از عرضه عمومی ChatGPT.
درهمان زمان،وارد حوزه زیرساخت های GPU شدیم که برای هوش مصنوعی ضروری است.
درآن مقطع، نیاز به این زیرساخت ها در ایران بسیار کمتر بود، اما با بررسی روندهای جهانی می دانستیم بازار ایران نیز به این سمت حرکت خواهد کرد.
با وجود چالش ها و هزینه ها، وارد این بازار شدیم؛ در حالی‌که هنوز بحث هوش مصنوعی به‌صورت فراگیر مطرح نبود و انجمن یا سازمانی هم در این زمینه وجود نداشت.
اکنون هم معتقدم تعدد انجمن ها، گروه ها، ستادها و سازمان های مرتبط با هوش مصنوعی، بیشتر ناشی از موج فراگیر شدن این فناوری است، نه بر اساس نیاز واقعی بازار.
در حالی که پیش تر هم شرکت های خصوصی در این حوزه فعال بودند.
به نظر من، زمانی نیاز به نهاد ناظر وجود دارد که بازار شکل گرفته باشد، سرمایه گذاری انجام شده باشد و بتوان گفت اکنون زمان ورود نهاد نظارتی است.
اما دست کم در دو سال گذشته، ایجاد این تعداد انجمن ،خروجی ملموسی نداشته و نتوانسته صنعت ما را به عنوان مثال از رتبه C به B ارتقا دهد که دلیل آن نیز این است که چالش اصلی ما در حال حاضر، نبود نهاد ناظر نیست بلکه فقدان سرمایه گذاری در این حوزه است.
زمانی که سرمایه گذاری سنگین انجام شود، توسعه فناوری هوش مصنوعی، ایجاد سرویس های متنوع و ورود آن به صنایع مختلف امکان‌پذیر خواهد بود.
درغیر این صورت، این انجمن ها صرفاً ظاهری زیبا اما محتوایی خالی خواهند داشت.
نکته ای که می خواهم به آن اشاره کنم، سرعت بسیار زیاد توسعه هوش مصنوعی در جهان است.
این موضوع را در کسب وکار خودمان به خوبی احساس کرده ام.
شاید پنج سال پیش زمانی که یک سخت افزار برای این حوزه خریداری می کردیم، پس از یک سال مدل جدیدی از آن به بازار می آمد.
اما اکنون، سخت‌افزارها ماه‌به‌ماه تغییر می‌کنند و این نشان می‌دهد فناوری با سرعت بالایی در حال تحول است و به تبع آن نیاز به سخت‌افزارهای جدید نیز افزایش می‌یابد.
اینکه ما هنوز در کشورمان درگیر تدوین سند، ایجاد انجمن و تعیین متولی هستیم، به نظر من موجب عقب‌ماندگی جدی ما در این حوزه شده است.
اگر امسال اقدام جدی در زمینه هوش مصنوعی انجام ندهیم، برای سال‌های طولانی از این حوزه عقب خواهیم ماند.
