گردو همچنان قربانی می گیرد / ورود ۲ شرکت بیمه گر برای بیمه گردوچینان
برداشت سنتی گردو، کاهش استفاده از تجهیزات مدرن و جدید، در کنار آمار پایین سرشاخه کاری سبب مرگ و مجروح شدن شمار زیادی از گردو تکان ها در فصل برداشت این محصول در استان همدان شده است.

به گزارش چابک آنلاین به نقل از ایرنا، پاییز با همه زیبایی هایش اما برای باغداران و گردوکاران خاطرات تلخی از گذشته تاکنون به همراه داشته است چراکه پاییز برای باغداران یادآور فصل سقوط، مصدومیت و جانباختن عزیزانشان پای درخت گردو است.
آغاز برداشت گردو از نیمه های شهریور آغاز و تا آخرین روزهای برگریزان پاییز ادامه دارد و بسیاری از باغداران با آغاز فصل گردوتکانی به صورت خانوادگی در باغ هاحضور یافته و با چوب های بلند به جان درختان گردو می افتند.
گردوتکانی همه ساله با مخاطرات فراوانی برای این افراد همراه بوده و افزایش سقوط از درخت گردو نهادهای مختلف را بر آن داشت تا تدابیری را برای رفع این مشکلات اتخاذ کنند.
افزایش ماموریت ها با آغاز گردو تکانی
همه ساله همزمان با آغاز فصل گردو تکانی ماموریت های اورژانس نیز به علت بالا رفتن آمار مجروحان و جان باختگان گردو تکانی افزایش می یابد و در استان به ویژه تویسرکان، بخش ترومای بیمارستان ها آماده پذیرش و بستری مصدومان شدند چراکه به گفته رییس اورژانس پیش بیمارستانی و مدیر حوادث دانشگاه علوم پزشکی از اواسط شهریور تاکنون ۲ نفر بر اثر سقوط از درخت گردو جان باختند.
«داود گمار» به خبرنگار ایرنا گفت: همچنین ۱۴۶ نفر مصدوم و مجروح شدند که شامل ۶۵ نفر در تویسرکان، ۲۷ نفر در شهرستان همدان، ۲۶ نفر نهاوند، ۲۲ نفر ملایر، سه نفر رزن، ۲ نفر شهرستان بهار و یک نفر در رزن می شود.
وی یادآوری کرد: سقوط از درخت گردو سال گذشته پنج فوتی و ۱۶۰ مصدوم بر جا گذاشت که متوفیان شامل سه نفر در تویسرکان و ۲ نفر در نهاوند و مصدومان شامل ۷۶ نفر تویسرکان، ۳۵ نفر همدان، ۲۴ نفر ملایر، ۱۳ نفر نهاوند، هفت نفر رزن، چهار نفر بهار و یک نفر کبودرآهنگ است.
توصیه های اورژانسی
رییس اورژانس پیش بیمارستانی همدان گفت: مهمترین علل مصدوم شدن گردوتکان ها، ارتفاع بسیار بالا و عمودی درختان گردو است بنابراین می طلبد باغداران از بکارگیری افراد مُسن و دارای بیماری زمینه ای مثل دیابت، تشنج و افراد وابسته به مواد مخدر خودداری کنند همچنین در هنگام وزش باد شدید اقدام به بالا رفتن از درخت نکنند.
گمار افزود: استفاده از کمربند ایمنی، بهرهگیری از افراد جوان و توانمند، اجرای طرح سرشاخه کاری و اصلاح نژاد درختان، استفاده از تجهیزات موجود مثل شیکر و بیمه کردن گردوتکان ها ضروری و اثرگذار است.
وی اظهارکرد: اورژانس استان و به ویژه شهرستان تویسرکان از ۲۰ شهریورماه تا ۲۰ مهر ماه در آماده باش کامل هستند و با تمام تجهیزات برای ارائه خدمات درمانی به مصدومان احتمالی اقدام می کنند، همچنین بیمارستان های شهرستان و مراکز ترومای استان نیز آمادگی کامل نسبت به ارائه خدمات درمانی و پذیرش مصدومان دارند.
مدیرحوادث دانشگاه علوم پزشکی همدان به باغداران، کارگران فصلی و خانوادهها توصیه کرد از درختان بلند و دارای شاخههای خشک و شکننده بالا نروند و از کمربند استاندارد، طناب ایمنی و تجهیزات مناسب برای گردو تکانی استفاده کنند.
گمار، بر ضرورت استفاده از لباس مناسب و پوشیدن کفش ضدلغزش، پرهیز از گردو تکانی در زمان خستگی، گرمای شدید، شرایط نامساعد جوی و وزش باد شدید، خودداری از جابجایی مصدوم حین بروز حادثه و بدون حضور نیروهای درمانی خودداری و بلافاصله تماس با شماره ۱۱۵ تاکید کرد.
برداشت سالانه ۲۰ هزار تن گردو در تویسرکان
رییس اتاق بازرگانی تویسرکان نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: سطح زیر کشت باغ های گردو تویسرکان به هشت هزار هکتار می رسد و سالانه بیش از ۲۰ هزار تن گردو از باغ های شهرستان برداشت می شود.
«عبداله قمری» افزود: با توجه به نبود گمرک در این شهرستان نمی توان آمار دقیق و رسمی از میزان صادرات این محصول ارائه کرد چرا که بیشتر صادرات گردو به صورت چمدانی صورت می گیرد با این وجود تجارب و مشهودات گویای این است که بیشتر از تویسرکان مغز گردو به کشورهای اروپایی و حوزه خلیج فارس صادر می شود.
کاشت گردو به صورت سنتی و بذری، بلای جان باغداران
وی بیان کرد: یکی از مهمترین علل بروز حوادث ناشی از گردو تکانی ارتفاع بالای این درخت است که در شیوه های سنتی و با کشت بذری شاهد این قبیل درختان مرتفع می شویم بنابراین تکثیر درخت به شیوه سنتی یک شیوه غیر اصولی قلمداد می شود.
رییس اتاق بازرگانی تویسرکان ادامه داد: تکثیر گردو با شیوه صنعتی و تجاری از طریق پیوند گردوهای یکساله مورد تاکید است و این گونه از درختان پیوندی نیز در برابر بیماری ها مقاوم هستند.
قمری ادامه داد: مزایای کشت گردو به صورت صنعتی استفاده از ماشین آلات، تغییر در تاج درختان و پربار تر شدن نهال ها نسبت به درختان قدیمی است در این راستا نهال های جدید تکثیر و به درختان قدیمی قلمه زده می شود تا میزان محصول چند برابر شود.
ضرورت استفاده از تجهیزات نوین برای گردو تکانی
وی اظهار کرد: هر میزان به سرشاخه گردو نزدیک تر می شویم شاخه ها باریک، ضعیف و شکننده تر می شوند و امکان نصب کمربند ایمنی بر روی شاخه های ضعیف وجود ندارد.
رییس اتاق بازرگانی تویسرکان اضافه کرد: گردو محصولی است که در انتهای شاخه می روید و برای جدا کردن آن از شاخه درخت، گردو تکان باید درجایی قرار بگیرد که بتواند پای خود را محکم نگه داشته و کمربند را ببندد که این امکان مسیر نیست.
قمری افزود: بهترین روش گردو تکانی استفاده از دستگاه شیکر است که بر روی تنه درخت سوار شده و با ایجاد لرزش موجب ریختن گردو پای درخت می شود.
وی اضافه کرد: همچنین می توان سیم بُکسل را از یک سو به وسط درخت گردو و از طرف دیگر به پشت تراکتور مهار کرده و تراکتور با چند بار حرکت به سمت جلو و وارد کردن شوک به درخت موجب ریختن گردو شود.
رییس اتاق بازرگانی تویسرکان تاکید کرد: بر خلاف باور عمومی، استفاده از دستگاه شیکر به بدنه درخت آسیبی وارد نمی کند همچنین وارد کردن شوک به درخت با بستن سیم بکسل و کشیدن آن توسط تراکتور موجب ریشه کن شدن درخت گردو نمی شود چرا که این درختان دارای ریشه های بلند در عمق خاک هستند.
قمری یادآوری کرد: اقتصاد ۸۰ درصد ساکنان تویسرکان به صورت مستقیم و غیرمستقیم با محصول گردو در ارتباط است بنابراین برای ثبت جهانی این محصول در دهه ۹۰ اقدام و به نتیجه رسید.
مهد طلای سبز کانون حوادث
رییس اورژانس تویسرکان هم در این باره به خبرنگار ایرنا بیان کرد: حدود نیمی از مصدومان سقوط از درخت گردو در سال جاری مربوط به این شهرستان است و یک نفر از مصدمان نیز قطع نخاع شده است.
محمدامین مالمیر افزود: پارسال تا اواسط مهر ۷۷ نفر بر اثر سقوط از درخت گردو دچار جراحت شدند که امسال این عدد ۶۵ نفر است و این عدد در سال ماقبل ۵۵ نفر بود که علت پایین بودن آمار در سال ۱۴۰۲، کاهش بارندگی و سرما زدگی و کاهش محصول و بار درخت گردو بود.
وی اضافه کرد: از نظر سنی اغلب مصدومان میانسال به بالا هستند که پس از حضور در بالای درخت برای گردو تکانی به عللی نظیر قدرت عضلانی کم، داشتن بیماری های زمینه ای شامل بیماری های قلبی عروقی و تنفسی و اعتیاد از بالای درخت سقوط می کنند.
رییس اورژانس تویسرکان با بیان اینکه درخت گردو اکسیژن زیادی مصرف و دی اکسید کربن پس می دهد، اظهار کرد: بیشتر سقوط از درخت گردو صبح و غروب هنگام رخ می دهد چراکه صبح زود بدن فرد و عضلات آن آماده نیست و در زمان غروب هم بدن گردو تکان خسته شده است.
مالمیر افزود: اغلب از افراد ماهر و خبره برای گردو تکانی استفاده نمی شود بلکه اعضای خانواده به شکل سنتی و بر اساس عادت هر ساله این کار را انجام می دهند و به واسطه ناآشنایی با اصول کار دچار سانحه می شوند.
وی با عنوان اینکه باغ ها و درختان گردو در تویسرکان به شکل سنتی کشت شده و نمی توان از شیوه های مکانیزه برای برداشت این محصول بهره گرفت، اظهار کرد: برخی از شاخه های درختان با وجود ضخامت بالا اما از درون توسط کرم خراط خالی شده و بسیار ضعیف و شکننده هستند و گردو تکان با پا گذاشتن روی این شاخه ضعیف، موجب شکسته شدن شاخه و سقوط از بالای درخت می شود.
رییس اورژانس تویسرکان گفت: برنامه های آموزشی برای پیشگیری از بروز این حادثه برای باغداران از سوی جهاد کشاورزی، فرمانداری و سایر نهادهای مسئول برگزار شده اما این برنامه ها کافی نبوده است یک پیرمردی که چهار درخت گردو دارد با وجود آموزش های فراوان ، همچنان با شیوه غیر اصولی و بی توجه به نکات ایمنی و بر اساس تجربیات نسبت به گردو تکانی اقدام می کند.
مالمیر بیان کرد: برای کاهش حوادث باید از گردو تکانی سنتی به سمت استفاده از تکنولوژی از جمله کمربند ایمنی، بالابر برقی، استفاده از یکسری مواد برای شل کردن بند گردو، حرکت کرد.
سرشاخه کاری و استفاده از تکنولوژی راهکار کاهش حوادث گردو تکانی
مدیر جهاد کشاورزی تویسرکان هم در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: سرشاخه کاری یکی از بهترین شیوه ها برای کاهش حوادث سقوط از این درخت است که از سال ۱۳۹۷ تاکنون ۲۴۱ هزار پیوندک بر روی ۳۶ هزار اصله درخت استفاده شده است.
«سجاد محمد اصغری» افزود: سهمیه سال گذشته تویسرکان ۱۰ هزار پیوندک بوده که همه آنها اجرایی شد و این اقدام علاوه بر کاهش سقوط از درخت گردو با اهداف جوان سازی درخت، افزایش تولید، جلوگیری از سرما زدگی و تجاری سازی محصول است.
وی اضافه کرد: برای افزایش روند سرشاخه کاری باید ابتدا این انگیزه را در باغدار ایجاد کرد تا آنها بدانند باید از کشاورزی سنتی و معیشتی خارج و به سمت تجاری سازی سوق یابند.
مدیر جهاد کشاورزی تویسرکان اظهار کرد: به منظور کاهش حوادث ناشی از گردو تکانی ۲ کارگاه آموزشی با حضور تیم های از اورژانس برگزار شده همچنین تیمی از تهران با حضور در کارگاه آموزشی نحوه بالا رفتن از درخت، تغذیه گردو تکان، زمان بالا رفتن از درخت، نحوه گردو تکانی و دیگر موارد را به باغداران آموزش داده و این آموزش ها در قالب کلیپ در شبکه های اجتماعی نیز بارگذاری شد.
وی درباره بیمه گردو تکان ها نیز گفت: سال های اول استقبال خوبی از بیمه نمی شد اما با گذشت زمان و آشنایی باغداران با مزایایی بیمه با دیدن مشکلات و دردسرهایی که برای جبران خسارت فرد آسیب دیده و پرداخت دیه باید متحمل می شدند رغبت برای این کار افزایش یافت و ۲ شرکت بیمه گر در این باره بیمه گردو تکان ها را بر عهده گرفتند.
مدیر جهاد کشاورزی تویسرکان بیان کرد: استفاده از تجهیزات نوین از جمله دستگاه شیکر که بر روی تنه درخت گردو نصب شده و در کمترین زمان موجب افتادن محصول گردوی بالای درخت به پای آن می شود، نیز پیگیری شد.
اصغری افزود: هزینه بالای گردو تکان از جمله اینکه تامین صبحانه، نهار و شام آنها و مهمتر از همه شریک شدن گردو تکان به طور مساوی در محصول باغ، باغداران را بر آن داشت که به جای پرداخت این هزینه، دستگاه «شیکر» را کرایه یا خریداری کنند.
وی اضافه کرد: البته استقرار دستگاه شیگر با توجه به توپوگرافی منطقه در همه باغ ها به ویژه باغ های واقع در مناطق کوهستانی امکان پذیر نیست و این امکان فقط برای مناطق دشتی فراهم است.
مدیر جهاد کشاورزی تویسرکان اظهار کرد: به منظور مکانیزاسیون تجهیزات کشاورزی از محل و خط اعتباری ۱۳، بانک کشاورزی ۳۲۰ میلیارد ریال تسهیلات به کشاورزان تویسرکانی در سال جاری پرداخت کرده است.
اصغری بیان کرد: سطح زیر کشت شهرستان تویسرکان به ۱۱ هزار هکتار می رسد که هشت هزار و ۳۰۰ هکتار آن مربوط به باغ های گردو است.
رهاورد:
گردوتکانی همه ساله با مخاطرات فراوانی برای باغداران همراه بوده و موجب مرگ و مصدومیت شمار زیادی از گردو تکانان می شود، بنابراین پیش بینی تسهیلات کم بهره برای خرید تجهیزات مورد نیاز گردو تکانی به منظور ترغیب کشاورزان به منظور خرید این دستگاه ها و مکانیزه شدن برداشت گردو ضروری است.
سرشاخه کاری درخت گردو علاوه بر افزایش محصول موجب کاهش تاج پوشش این گونه از درختان می شود که مزیت اجرای این طرح موجب سودآوری برای باغداران و کاهش حوادث ناشی از سقوط در فصل برداشت گردو می شود.