فرآورده‌های نفتی ایران به افغانستان رسید
مردادماه امسال وزارت دارایی طالبان اعلام کرد که قرارداد خرید ۳۵۰ هزار تن نفت از ایران به‌منظور کاهش قیمت مواد سوختی در افغانستان امضا شده است تا قیمت بی‌سابقه سوخت آن -طی ۲۰ سال اخیر- کاهش یابد.
به گزارش چابک آنلاین ، گزارش‌ها حکایت از آن دارد که ایران صادرات سوخت به افغانستان را به درخواست دولت جدید این کشور همسایه از سرگرفته و در این راستا محموله‌هایی نیز به افغانستان ارسال شده است.
به طوری که مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی می‌گوید: «با وجود تمام محدودیت‌های داخلی در تراز تولید و مصرف، شرکت ملی پالایش و پخش چند محموله سوخت به مقصد افغانستان ارسال کرده است.»
جلیل سالاری به «ایران» توضیح می‌دهد: «این محموله‌ها نفت گاز و گاز مایع بوده‌اند و در حال مذاکره و برنامه‌ریزی برای صادرات سوخت جت و نفت سفید به این کشور نیز هستیم»
مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی درباره نوع نگاه ایران نسبت به این بازار می‌گوید: «رویکرد ایران با افغانستان از سال‌های گذشته بر پایه توسعه همکاری‌های سیاسی متقابل و افزایش سهم بازار صادراتی فرآورده در این کشور بوده است. این بازار در همسایگی ما مهم است.» بررسی‌ها نشان می‌دهد که یکی از محموله‌های نفت‌گاز ارسال شده به افغانستان با قیمت ۱۱۰۰ دلار به ازای هر تن فروخته شده است.
فشار مصرف داخل روی صادرات
تراز تولید و مصرف بسیاری از سوخت‌ها از جمله بنزین در ماه‌های اخیر با افزایش تقاضای داخلی برهم خورده اما در همین شرایط، سعی شده تا ایران برخی از بازارها را از دست ندهد.
سالاری درباره رویکرد صادرات فرآورده‌های نفتی تولید ایران می‌گوید: «یکی از عوامل مهم در توسعه صادرات، شرایط تراز تولید و مصرف داخلی است. بالطبع ثبات تولید در سال‌های اخیر و افزایش شدت مصرف، موجب تخصیص سهم بزرگتری از تولید برای نیازهای داخلی شده که این امر کاهش پتانسیل صادراتی را به‌دنبال داشته است. البته صادرات انجام می‌شود اما ظرفیت‌ها محدود شده است. لذا اولین گام جهت توسعه بازارهای صادراتی، به‌کارگیری سیاست‌های کاهش مصرف داخلی جهت افزایش پتانسیل صادرات و در نتیجه توسعه سهم بازار صادراتی خواهد بود. تولید فرآورده با کیفیت مطابق آخرین استانداردهای بین‌المللی از عوامل مهم دیگر در توسعه بازار و به دست آوردن سهم بازار و امکان رقابت با کشورهای رقیب است که در دستور کار داریم.»
تولید بنزین کشور رقمی در حدود 98 میلیون لیتر در روز و نفت گاز نیز 112 میلیون لیتر در روز عنوان می‌شود که در برخی از روزها، برای تأمین تقاضای داخل از ذخایر نیز برداشت شده است. شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی علت اصلی افزایش مصرف را سفرهای تابستانی در سالی که کرونا از حالت همه‌گیری خارج شده، می‌داند. اما برخی از تحلیلگران عنوان می‌کنند که با توجه به فاصله قیمت سوخت در ایران و کشورهای همجوار، بخش قابل توجهی از سوخت بویژه نفت گاز در حال قاچاق به کشورهای همسایه است.
اولین صادرات خط لوله‌ای سوخت ایران
ایران هیچ خط لوله‌ای برای صادرات فرآورده‌های نفتی به کشورهای همسایه ندارد. اما با اجرای یک خط که در سال گذشته ساخت آن کلید خورد، قرار است اولین صادرات با خط لوله به همسایگان شرقی از جمله افغانستان 4 سال دیگر کلید بخورد. خط لوله «تابش» آخرین حلقه صادرات فرآورده از مبدأ به مرز با خط لوله را فراهم خواهد کرد.
مدیرعامل شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران با بیان این موضوع تصریح می‌کند: «در حال حاضر خطوط لوله صادراتی برای فرآورده‌های نفتی نداریم اما با احداث خط لوله تابش این ظرفیت ایجاد می‌شود که روزانه بیش از 140 هزار بشکه فرآورده نفتی به سمت مرز برود. این سوخت هم برای تأمین نیاز خراسان شمالی-مرکزی- جنوبی و تضمین پایداری آن خواهد بود و هم برای صادرات به همسایگان از جمله افغانستان.»
ارسلان رحیمی ادامه می‌دهد: «خط لوله رفسنجان-مشهد تابش که اواخر دی ماه 1400 تفاهمنامه آن امضا شد، 978 کیلومتر فرآورده نفتی را بدون نیاز به نفتکش و حمل‌ونقل جاده‌ای انتقال خواهد داد و صادرات فرآورده را تسهیل می‌کند. هزینه حمل سوخت با این اقدام یک پنجم خواهد شد. ضمن اینکه از مصرف سوخت توسط نفتکش و هزینه دسترسی و مشکلات حمل جاده‌ای می‌کاهد.»
به گفته رحیمی این خط طبق برنامه 4ساله تکمیل می‌شود و در کنار ظرفیت‌های دیگر از جمله خط لوله ری-مشهد اولین مسیری خواهد بود که صادرات فرآورده‌های نفتی ایران را با خط لوله تسهیل خواهد کرد. به این ترتیب ایران از نظر صادرات فرآورده از شرق کشور به جایگاه بهتری دست خواهد یافت.
