منافع و زیان های "لیزبک" برای شرکت های لیزینگ

لیزبک چیست؟ 

یک قرارداد دو مرحله ای بوده  که شامل فروش یک دارایی از سوی مالک ( شخص حقیقی و یا حقوقی - تولیدی یا تجاری) به شرکت لیزینگ و اجاره مجدد همان دارایی از سوی شرکت لیزینگ به همان فروشنده یا مالک است.

به عبارتی،مالک،  دارایی خود را به یک شرکت لیزینگ می فروشد تا نقدینگی برای ادامه فعالیت خود بدست آورد، اماهمچنان می تواند از دارایی خود استفاده کند و در قبال آن به شرکت لیزینگ اجاره پرداخت کند. 

لازم به ذکر است که این دارایی می تواند ساختمان، اتومبیل،ماشین آلات و تجهیزات پزشکی یا صنعتی باشد. 

  فرایند اجرای لیز بک در شرکت های لیزینگ: 

 مالک ( مستاجر آتی) دارایی سرمایه ای خود راکه شامل ( ساختمان, ماشین آلات, یا تجهیزات) بوده را به شرکت لیزینگ می فروشد و شرکت لیزینگ، بعد از خرید دارایی بلافاصله همان دارایی را در قالب قرارداد اجاره ( معمولا اجاره به شرط تملیک یا اجاره عملیاتی) به فروشنده اولیه اجاره می دهد. 

درپایان دوره اجاره،معمولا دارایی مجددا به مستاجر یا همان مالک اولیه منتقل می شود.

مزایای لیزبک برای شرکت های لیزینگ 

ایجاد منبع درآمد جدید: 

برخلاف عقود دیگر،در لیزبک ،نیازی به خرید دارایی از تولید کننده یا فروشنده نیست، بلکه دارایی توسط لیزینگ از مالک خریداری می شود.

( مالکی که متقاضی تسهیلات است) و همان دارایی مجددا به همان مشتری اجاره داده می شود. 

این فرایند ،تنوع سبد محصولات لیزینگ را افزایش می دهد و یا تهیه کالا برای مشتری را راحت تر می کند و از هزینه های اضافه جهت خرید کالا جلوگیری بعمل می آورد.

ریسک پایین تر در شناسایی دارایی و یا حتی اعتبار سنجی مشتری:

  چون دارایی قبلا توسط مستاجر استفاده شده و شناخته شده است، ریسک ناشی از نقص یا عدم کارایی آن کمتر است و از سوی دیگر،چون دارایی مشتری در تملک لیزینگ قرار می گیرد خسارت هرگونه عدم پرداخت اقساط از خود دارایی در اختیار اخذ می شود و نیازی نیست که لیزینگ ها جهت اخذ اقساط معوق مراحل حقوقی و قانونی پیچیده ای را طی کنند.

افزایش جذابیت بازار:

در شرایط رکود و یا محدودیت واردات انواع کالا،" لیزبک" می تواند راهی برای تامین مالی از شرکت های لیزینگ باشد ،بدون نیاز به خرید کالای جدید و لیزینگ ها با همان منابع موجود بدون خرید کالا می توانند تسهیلات خود را به مشتری عرضه کنند.

افزایش نقدینگی در صنعت لیزینگ و بازار هدف:

شرکت های لیزینگ با ارائه "لیزبک" می توانند مشتریان جدیدی جذب کنند که به نقدینگی فوری نیاز دارند ولی نمی خواهند دارایی های عملیاتی خود را از دست بدهند .

همچنین دراین روش، اکثر مشتریان در دوره زمانی کوتاه مدت تمایل به استفاده از این نوع تسهیلات را داشته و تمایل دارند که هرچه سریعتر دارایی خود را به نام خود برگردانند که این موضوع باعث گردش سریع پول در شرکت های لیزینگ می شود.

معایب و ریسک های "لیزبک" برای شرکت های لیزینگ:

ریسک اعتباری مشتری:

اگر مشتری نتواند اجاره را به موقع پرداخت کند، شرکت لیزینگ باید دارایی را ضبط و نقد کند که ممکن است این کار منجر به نقد شوندگی پایین و یا طولانی مدت ختم شود ویا مورد اعتراض مشتری قرار گیرد و تا حصول نتیجه برای شرکت های لیزینگ زمان بر باشد.

ریسک ارزش گذاری کالا: 

 شرکت های لیزینگ کماکان در اکثر عقود با ریسک ارزش گذاری کالا مواجه هستند وباید دقت زیادی چه ازطرف لیزینگ و چه از طرف کارشناسان معتمد در این خصوص صورت پذیرد.

مشکلات حقوقی و حسابداری:

درایران، تشخیص مالکیت واقعی در قراردادهای "لیزبک" ممکن است از نظر مالیاتی و حسابداری چالش بر انگیز باشد که شرکت ها با تدوین قراردادهای فنی چه از منظر حقوقی و یا حسابداری باید این مشکل را حل کنند. 

سازمان امور مالیاتی در برخی موارد" لیزبک" را معامله واقعی فروش تلقی نمی کند، اگر هدف اصلی آن صرفا تامین مالی باشد.                                                                                     

نبود دستورالعمل های جامع و واحد از بانک مرکزی: 

در حال حاضر یکی از مشکلات پیش رو برای "لیزبک" در صنعت لیزینگ نبود دستور العمل و اجازه رسمی انجام آن از طرف بانک مرکزی بوده که امید می رود در آینده ای نزدیک این مشکل مرتفع شود.

جمع بندی: 

در ایران "لیزبک" ابزاری نوین برای تامین مالی شرکت های لیزینگ به شمار می رود که می تواند جایگزین مناسبی برای وام های بانکی باشد. 

هرچند که برای گسترش کارایی آن، نیازمند چارچوب حقوقی و نظارتی شفافتر، سازو کار ارزیابی دقیق دارایی ها و اصلاح هات مالیاتی وجود دارد که اگر این موانع بزودی مرتفع شود، لیزینگ ها می توانند از یک عقد جدید و کار آمد برای  توسعه فعالیت و رسیدن به سود بیشتر بهره ببرند و از استقبال مشتریان نیز برخوردار خواهند بود.

اکبر بلندکردار، رئیس هیات مدیره شرکت لیزینگ فرتاک