اصفهان در نوار لرزه‌خیز شرق کشور قرار دارد
عضو هیئت علمی گروه زمین‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان) گفت: استان اصفهان در نوار لرزه‌خیز شرق کشور قرار دارد و زمین‌لرزه اخیر ۵.۳ ریشتری زواره، فعال شدن گسل‌های تاریخی و خطر بالقوه وقوع زلزله‌های مخرب در آینده را بیش از پیش برجسته کرد.
به گزارش چابک آنلاین به نقل از ایسنا، زمین‌لرزه‌ای به بزرگی۵/۳ ریشتر بامداد ۱۲ مهر در محدوده اردستان و زواره به وقوع پیوست. این زمین‌لرزه در ساعت ۸:۳۵ به وقت جهانی(حدود ۱۲:۰۵ بامداد به وقت ایران) و در عمق حدود ۱۶ کیلومتری زمین رخ داده و از جمله زمین‌لرزه‌های نسبتاً شدید سال‌های اخیر در این ناحیه به شمار می‌رود.
علی‌خان نصراصفهانی، عضو هیات علمی گروه زمین‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان) در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: کانون این زمین‌لرزه در امتداد گسل فعال چاه زنگول واقع شده که یکی از شاخه‌های گسل معروف قم-زفره است. این گسل از نوع امتدادلغز بوده و مرز میان بخش کوهستانی و کویری منطقه را مشخص می‌کند. براساس مطالعات تاریخی، این محدوده همواره زلزله‌های کم‌عمق اما کم‌قدرت را تجربه کرده است.
وی افزود: در سده‌های گذشته، چند زلزله ویرانگر با بزرگی بیش از هفت ریشتر در امتداد همین گسل رخ داده است. از جمله زلزله سال ۱۱۵۷ هجری شمسی با بزرگی ۶/۲ ریشتر در کاشان و آران که بیش از هشت هزار کشته بر جای گذاشت و نیز زلزله ۱۲۲۳ در جوشقان و کاشان که حدود ۱۶۰۰ نفر را به کام مرگ برد، همچنین زلزله ۱۳۳۲ در حوالی نطنز و قهرود و زلزله ۱۳۸۴ با بزرگی پنج ریشتر در شمال‌شرق کاشان، هر دو به همین سامانه گسلی نسبت داده شده‌اند.
عضو هیئت علمی گروه زمین‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان) ادامه داد: زمین‌لرزه اخیر ادامه روند طبیعی فعالیت‌های این گسل است و «نشانه‌ای از فعال‌شدن ناگهانی یک گسل خاموش نیست».
نصراصفهانی توضیح داد: این گسل بخشی از سامانه لرزه‌خیز قم–زفره با روند شمال‌باختری–جنوب‌خاوری است که از شمال قم تا جنوب زفره امتداد دارد و شاخه‌هایی از آن تا حوالی گودال گاوخونی ادامه می‌یابد.
وی با اشاره به لرزه‌خیزی استان اصفهان گفت: به‌طور کلی استان اصفهان دو ناحیه لرزه‌خیز عمده دارد؛ بخش غرب و جنوب‌غرب که تحت تأثیر چین‌خوردگی زاگرس است و زلزله‌های پرشمار اما کم‌عمق دارد و بخش شرق و شمال‌شرق استان شامل نایین، اردستان، نطنز و کاشان که تحت تأثیر گسل‌های قم، زفره، دهشیر و بافران قرار دارند. این منطقه دارای زلزله‌های کم‌تعداد، اما بسیار قدرتمند است و باید از نظر ساخت‌وساز با دقت و حساسیت بالاتری بررسی شود.
عضو هیئت علمی گروه زمین‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان) با اشاره به آمار لرزه‌نگاری بیان کرد: در پنج تا شش سال اخیر بیش از ۱۳۰ زمین‌لرزه با بزرگی بیش از چهار ریشتر در استان اصفهان ثبت شده که بیشترین آن‌ها در منطقه آران و بیدگل بوده است. در صد سال گذشته نیز حدود ۳۷۰۰ زمین‌لرزه در محدوده استان به ثبت رسیده که از جنوب‌غرب به سمت شرق، بزرگی زلزله‌ها افزایش و عمق کانونی آن‌ها کاهش می‌یابد.
نصراصفهانی درباره احتمال وقوع زمین‌لرزه بزرگ‌تر توضیح داد: به‌طور معمول پس از زمین‌لرزه‌هایی با بزرگی حدود پنج ریشتر، پس‌لرزه‌هایی تا چند روز یا چند هفته ادامه دارند، اما احتمال رخداد زلزله‌ای بزرگ‌تر از زلزله اصلی بسیار کم است. با این حال، گسل قم-زفره از فعال‌ترین گسل‌های کشور است و نیازمند پایش و مطالعات مداوم خواهد بود.
وی درباره وضعیت ایمنی ساختمان‌ها در زواره و مناطق اطراف نیز هشدار داد: بافت‌های خشتی و سنتی زواره و روستاهای اطراف به شدت در برابر زلزله آسیب‌پذیرند. ضروری است در بازسازی‌ها اصول ایمنی، فاصله از حریم گسل و مسیرهای فرار رعایت شود. در چنین مناطق لرزه‌خیزی، تنها راه کاهش خسارت، مقاوم‌سازی و آموزش عمومی است.
این زمین‌شناس در پایان بر نقش فناوری‌های نو در پایش گسل‌ها تأکید کرد و گفت: شبکه‌های لرزه‌نگاری، ژئوفون‌ها، داده‌های ماهواره‌ای و تحلیل‌های هوش مصنوعی می‌توانند در رصد تغییرات سطح زمین و افزایش احتمال وقوع زلزله مؤثر باشند. تغییر سطح آب‌های زیرزمینی، انبساط سطح زمین یا افزایش گاز رادون می‌تواند نشانه‌هایی از تمرکز انرژی در پوسته زمین باشد. تجربه کشورهایی چون چین و آمریکا نشان می‌دهد که با پایش مداوم گسل‌های فعالی مانند سن‌آندریاس، می‌توان هشدارهای علمی نسبی برای کاهش خطر ارائه داد.
نصراصفهانی تأکید کرد: در ایران نیز باید آموزش همگانی، زون‌بندی لرزه‌ای و ایمن‌سازی سازه‌ها جدی گرفته شود. زندگی در کشوری زلزله‌خیز واقعیتی گریزناپذیر است و تنها آگاهی، آموزش و ساخت‌وساز اصولی می‌تواند خسارات را کاهش دهد.
