اختصاصی چابک آنلاین؛
گلوگاه های صنعت پرداخت الکترونیک تا حد زیادی یکنواخت شده اند
سوئیچ های پرداخت به عنوان زیرساخت نامرئی اما حیاتی شبکه مالی کشور، نقش تعیین کننده ای در تجربه روزمره مردم از پرداخت های الکترونیکی دارند، بنابراین هرخرید ساده، وابسته به عملکرد دقیق و بی وقفه این سامانه است.
چابک آنلاین، حدیث اسماعیل زاده، سامانه هایی که باید در اوج ترافیک، بدون خطا و با حداقل تأخیر عمل کنند.
با رشد مداوم حجم تراکنشها و تغییر الگوهای پرداخت، فشار بر این زیرساخت ها بیش از گذشته افزایش یافته است.
درچنین شرایطی،پرسش از ظرفیت، پایداری و آینده معماری سوئیچ های پرداخت،به یکی از چالشهای جدی صنعت پرداخت ایران تبدیل شده است.
برای بررسی دقیق تر این موضوع گفتوگویی با "مهدی جهانگیری"، رئیس سوئیچ و ابزار پذیرش شرکت "پرداخت نوین آرین"صورت گرفته که از نظرمی گذرد.
چابک آنلاین:مهمترین گلوگاههای معماری سوئیچهای پرداخت در ایران چیست؟
مهدی جهانگیری، رئیس سوئیچ و ابزار پذیرش شرکت پرداخت نوین آرین: عوامل مختلفی در این راستا تأثیرگذار هستند.
ازخود شبکه PSP گرفته تا شبکه شاپرک و بانک مرکزی؛ همه دخیل هستند و هرکدام به نوعی گلوگاه هایی دارند.
درحال حاضر،صنعت پرداخت به یک سطحی از پایداری رسیده که گلوگاه ها تا حد زیادی در کل صنعت یکنواخت شده اند.
یعنی یک استاندارد مشخص تعریف شده که تقریباً همه از آن تبعیت میکنند.
این استاندارد در همه PSPها بهصورت یکسان پیاده سازی شده و همه با یک زبان مشترک با شاپرک صحبت میکنند و شاپرک هم با یک زبان مشخص با بانکها ارتباط دارد.
به همین دلیل، مهمترین موضوع ، بیشتر به ظرفیت خود سوئیچ، معماری آن و مدل کسب وکاری که هر PSP تعریف میکند و همچنین برخی مسائل حاکمیتی برمیگردد که این موارد همگی روی معماری و وضعیت صنعت تأثیرگذار هستند.
چابک آنلاین:طراحی فعلی سوئیچها با حجم کنونی تراکنشها سازگار است یا نیاز به معماری جدید داریم؟
مهدی جهانگیری، رئیس سوئیچ و ابزار پذیرش شرکت پرداخت نوین آرین : این صنعت هر روز در حال رشد است و به همان نسبت نیاز دارد که معماری ها هم به روز شوند و خودشان را با نیازهای روز جامعه تطبیق دهند.
شاید پنج سال پیش، قبل ازشیوع کرونا، حجم تراکنش ها به اندازه امروز نبود، چون مردم هنوز بخشی از پرداخت هایشان را نقدی انجام می دادند، اما امروز تقریباً همه از کارت استفاده میکنند.
از این به بعد هم کارت خوان ها به تدریج کمتر می شوند و به سمت روش های جدیدتر میرویم مثل NFC، پرداخت با موبایل و حرکت از پرداخت های کارتی به سمت کیفپول ها.
به همین دلیل، سوئیچ هم باید بهروز شود تا بتواند با نیازهای جدید جامعه همگام باشد.
چابک آنلاین:درتراکم بالای روزهای شلوغ یا زمانهای خاص مثل مناسبت ها،ایرادهای معماری سوئیچ ، بیشتر خودش را نشان می دهد؟
مهدی جهانگیری، رئیس سوئیچ و ابزار پذیرش شرکت پرداخت نوین آرین :در روزهای عادی یک تراکنش در کسری از ثانیه انجام میشود اما در روزهای پیک مثل شب یلدا، شب عید، آخر ماه یا حتی در بازه های پیک روزانه مثل ساعت 6 عصر یا 11تا 12 ظهر، حجم تراکنشها به شدت افزایش پیدا میکند.
این افزایش ترافیک بار زیادی را به سوئیچ تحمیل میکند و اگر سوئیچ نتواند این حجم را تحمل کند، قطعاً دچار مشکل میشود.
پایداری سوئیچ فقط به این معنا نیست که سوئیچ روشن باشد و کار کند بلکه سرعت تراکنش، TPS و تاب آوری سوئیچ هم اهمیت دارد.
ممکن است در شرایط عادی یک تراکنش در ۴۰۰ میلی ثانیه انجام شود، اما در زمان ترافیک، اینجاست که اهمیت پایداری و سرعت واقعی سوئیچ مشخص میشود،در بحث ظرفیت، باید سقف واقعی سوئیچ را شناخت.
اگر گفته میشود سوئیچ می تواند مثلاً دو هزار تراکنش در ثانیه پردازش کند، باید دید در زمان پیک چه تعداد تراکنش به آن وارد میشود.
اگر در حالت عادی هزار تراکنش داریم و شب عید این عدد به چهار هزار میرسد، باید بررسی شود که آیا سوئیچ توان تحمل این حجم را دارد یا نه.
در پیک تراکنش، حتی یک خطای کوچک می تواند کل شبکه را درگیر کند و یک چالش ظاهراً کوچک ممکن است یک روز کامل یک PSP را با مشکل مواجه کند.
برای مثال، اگر یکی از بانک ها در زمان پیک دچار کندی شود، حجم بالایی از تراکنش ها به سمت سوئیچ میآید و با تایم اوت مواجه میشود.
کاربران دوباره تراکنش را تکرار میکنند و این موضوع باعث چندبرابر شدن بار روی سوئیچ میشود.
این اتفاقات مسائلی است که همه PSPها و کل صنعت پرداخت در زمان پیک با آن مواجه هستند.
به همین دلیل، تلاش میشود آن بخش هایی که در اختیار خود PSP است، از نظر ظرفیت و آمادگی در بالاترین سطح ممکن باشد تا مشکلات به حداقل برسد.
خوشبختانه هر سال شرایط بهتر میشود و اگر تراکنشهای امسال را با سالهای قبل مقایسه کنیم، تفاوت محسوسی دیده میشود.
چابک آنلاین:با توجه به اینکه اشاره کردید اختلال فقط از سمت PSP نیست و بانک و شاپرک هم دخیل هستند، چرا هماهنگی بین سوئیچ، بانک و شاپرک گاهی دشوار میشود؟
مهدی جهانگیری، رئیس سوئیچ و ابزار پذیرش شرکت پرداخت نوین آرین : در بسیاری از کشورها، تراکنش معمولاً بین دو نقطه انجام می شود اما در ایران، زنجیره تراکنش طولانی تر است.
یک تراکنش از پایانه به سوئیچ PSP می آید، بعد به شاپرک می رود، سپس به شتاب و بانک صادرکننده می رسد، مبلغ کسر می شود و پاسخ دوباره همین مسیر را برمیگردد.
هر کدام از این اجزا اگر حتی برای لحظه ای دچار اختلال شوند، همان یک تراکنش تحت تأثیر قرار میگیرد و این تأخیر روی حجم زیادی از تراکنشها اثر میگذارد.
چابک آنلاین: علت طولانی بودن این چرخه چیست؟
مهدی جهانگیری، رئیس سوئیچ و ابزار پذیرش شرکت پرداخت نوین آرین : هر کدام از اجزای این زنجیره وظیفه مشخصی دارند.
پایانه، PSP، شاپرک، شتاب و بانک صادرکننده، هر کدام یک سری فرآیندهای کنترلی و پردازشی انجام میدهند، از بررسی قالب پیام و اطلاعات پذیرنده گرفته تا کنترل موجودی و رمز کارت.
به دلیل همین فرآیندهای متعدد است که چرخه در سیستم داخلی ایران طولانیتر شده است.
چابک آنلاین: آیا میشود این چرخه را کوتاهتر کرد و آیا این کار به پایداری سوئیچ کمک میکند؟
مهدی جهانگیری، رئیس سوئیچ و ابزار پذیرش شرکت پرداخت نوین آرین : کوتاه تر کردن چرخه شدنی است، اما در حال حاضر این ساختار از نظر امنیت و پایداری امتحان خودش را پس داده است.
اگر بخواهیم مسیر را کوتاه کنیم، مثلاً PSP مستقیماً با بانک ها ارتباط بگیرد، باید با 10 بانک وارد مذاکره و اتصال فنی شویم.
نگهداشت این شبکه ارتباطی، خودش بار عملیاتی و ریسک بالایی دارد و قطع شدن هر کدام از این ارتباطها دوباره روی PSP تأثیر میگذارد.
چابک آنلاین:تراکنشهای خطا چه بار مالیای برای PSPها ایجاد میکنند؟
مهدی جهانگیری، رئیس سوئیچ و ابزار پذیرش شرکت پرداخت نوین آرین : در صنعت پرداخت، حتی یک دقیقه اختلال می تواند هزینه سنگینی داشته باشد.
فرض کنید در یک دقیقه، 60 هزار تراکنش انجام نشود، یعنی شصت هزار مشتری و شصت هزار پذیرنده منتظر بمانند.
امروز اکثر پذیرندگان چند دستگاه کارت خوان دارند و مشتری ها هم چند کارت.
اگر یک دستگاه یا یک کارت جواب ندهد، بهسرعت کنار گذاشته می شود و این یعنی آن PSP ممکن است کل آن تراکنشها را از دست بدهد.
این موضوع هم برای پذیرنده، هم برای مشتری و هم برای PSP ذهنیت منفی ایجاد میکند و حتی می تواند منجر به اخطار یا جریمه از سمت نهادهای بالادستی شود.
چابک آنلاین : پس شرکتی که کمترین خطا را دارد، عملکرد بهتری دارد؟
مهدی جهانگیری، رئیس سوئیچ و ابزار پذیرش شرکت پرداخت نوین آرین : هدف اکثر PSPها این است که پایداری سوئیچشان به ۱۰۰ درصد یا حداقل ۹۹/۹ درصد برسد، یعنی کمترین میزان اختلال در تراکنش ها.
چابک آنلاین: در پرداخت نوین آرین، وضعیت پایداری سوئیچ چگونه است؟
مهدی جهانگیری، رئیس سوئیچ و ابزار پذیرش شرکت پرداخت نوین آرین : پرداخت نوین آرین در چند سال اخیر رشد چشمگیری داشته و در بولتن شاپرک به رتبه های سوم و چهارم صنعت پرداخت رسیده است.
یکی از دلایل اصلی این رشد، پایداری سوئیچ و کم بودن خطاها بوده است.
بر اساس آمار شاپرک، پرداخت نوین آرین در چندین ماه متوالی به پایداری ۹۹/۹۹ درصد رسیده و کمترین خطای پذیرندگی را ثبت کرده است.
این نتیجه اقداماتی است که روی سوئیچ و مدیریت ترافیک انجام شده است.
اگر روند چند ماه اخیر بررسی شود، مشخص است که این شرکت به صورت مداوم در حال به روزرسانی و بهبود سیستم های خود است تا خطاها را به حداقل برساند.
پایداری واقعی جایی حس می شود که مردم معطل نمی شوند و اعتبار PSP حفظ می شود.
حتی در شرایط سخت، شبکه پرداخت یکی از پایدارترین بخش ها بوده و اعتماد عمومی به آن حفظ شده است.
این موضوع یک وظیفه ملی و حرفهای برای همه فعالان صنعت پرداخت محسوب می شود.
