اختصاصی چابک آنلاین؛
صنعت سیمان نقش مهمی در تجارت جهانی بازی نمی کند/ سهم سیمان در مبادلات جهانی حدود ۴ درصد است
گزارش ها نشان می دهندکه روند تولید و مصرف سیمان در جهان در۵ سال اخیراز نوسانات کمی برخوردار بوده ودر سال ۲۰۲۰ مصرف سیمان جهان درپی رکود اقتصادی ناشی ازشیوع بیماری کووید-۱۹ اندکی کاهش یافته است .
چابک آنلاین، شراره عبازاده، پیش بینی می شود که تولید سیمان جهان درسال 2030 به 4.83 میلیارد تن افزایش یابد.
چین بیشترین تولید سیمان در سراسر جهان را دارد و بالغ بر2.5 میلیارد تن درسال 2021 تولید کرده ودر حال حاضر بیش از نیمی از سیمان جهان درچین تولید می شود .
کشورهند با 330 میلیون تن دررتبه دوم قرار دارد.
نمودار زیر تولید سیمان در سراسر جهان توسط کشورهای عمده تولید کننده در سال 2021 را نشان می دهند.
در سال 2021 تولید سیمان ایران بالغ بر 62 میلیون تن رسید که نسبت به سال قبل بالغ بر 6 میلیون تن کاهش یافت و به این ترتیب ایران در بین هشت تولید کننده بزرگ سیمان قرار دارد .
هم اکنون در ایران 79 کارخانه تولید کننده سیمان مشغول به فعالیت هستند و ایران با ظرفیت تولید 88.5 میلیون تن سیمان از نظر ظرفیت نیز چهارمین رتبه را درکشورهای جهان بعد از چین، هند، ایالات متحده آمریکا و ویتنام در اختیار دارد.
درسطح جهانی پس از کاهش مصرف که در پی رکود سال 2008 اتفاق افتاد وضعیت به تدریج بهبود یافت و مصرف سیمان در12 سال اخیر رشد ملایمی را تجربه می کرد با این حال باتوجه به شیوع بیماری کووید19 درسطح جهان و رکود فراگیر اقتصادی، تولید سیمان جهان حدود 80 میلیون تن کاهش یافت.
به نظر می رسد با برنامه های وسیع واکسیناسیون و مهار پاندمی درسال جاری وضعیت بهتری در انتظار صنعت سیمان جهان باشد.
تولید سیمان جهان در سال 2021 افزایش 7 درصدی را تجربه کرد و به دنبال آن مصرف جهانی سیمان نیز بدون در نظرگرفتن چین، افزایش 6 درصدی داشته است.
فشارهای هزینه ای به دلیل عدم همگام شدن قیمت های فروش با افزایش هزینه های اساسی، منجر به کاهش حاشیه سود شده است .
در سال 2022 پیش بینی می شود رشد تقاضا به سمت 4 درصدی به استثنای چین سوق پیدا کند.
با افزایش نرخ واکسیناسیون و رونمایی از درمان های دارویی جدید، تاثیر ویروس کرونا به طور پیوسته درحال نابودی است.
پیش بینی می شود با احیای ساخت وسازهای تجاری وکارهای عمومی در دست اقدام، با رشد مصرف روبرو شویم . تعدیل مثبت قیمت های فروش و کاهش فشار هزینه ها در نهایت می تواند حاشیه های سودآوری صنعت را بازیابی کنند.
در کشور چین، کاهش تقاضا عمدتا به دلیل کاهش ساخت و ساز املاک پیش بینی می شود.
افزایش قیمت کالاها باعث تقویت شاخص های اقتصادی برای بازارهای در حال ظهور، به ویژه در آفریقا و خاورمیانه خواهد شد.
انتظار می رود آسیای جنوب شرقی پس از ضربه شدید از ویروس کرونای بهبود یابد.
در اوایل سال تقاضاهای واردات به دلیل محدودیت در دسترسی به حمل و نقل، به طور کامل برآورده نشد.
افزایش هزینه های گمرکی برخی از صادرکنندگان را مجبور به کاهش صادرات کرده وانتظار می رود تولیدکنندگانی که از یارانه های انرژی بهره مند می شوند، سهم بازار را به خود اختصاص دهند.
صادرکنندگان برای بازیابی هزینه های بالای گمرکی، برای افزایش قیمت قابل توجه در قراردادهای 2022 فشار می آورند.
با این حال درسطح جهانی، کماکان انتظار رشد مصرف سیمان می رود .
در برخی مناطق جهان، مصرف سرانه سیمان فقط 91 کیلوگرم است درحالیکه همچنان با میانگین جهانی 520 کیلوگرم، فاصله زیادی دارد .
با وجود اهمیت صنعت سیمان در اقتصادهای ملی، سیمان عمدتا به علت سنگین بودن و حمل و نقل سخت آن، نقش مهمی در تجارت جهانی بازی نمی کند و سهم سیمان در مبادلات جهانی حدود 4 درصد است.
درسال 2021 ارزش صادرات سیمان و کلینکر جهان حدود12.8 میلیارد دلار بود که از این مقدار 25 درصد کلینکر، 5 درصد سیمان های هیدرولیکی و 3 درصد سیمان آلومینو و مابقی سیمان های تیپ هستند.
مهمترین دلایلی که شرایط رقابت را برای واحدهای تولیدکننده سیمان به وجود می آورد نیاز به سرمایه گذاری بالا، محدود بودن شعاع بازار به سبب هزینه حمل و نقل و فراگیر بودن مصرف در مناطق محلی است.
به عنوان مثال فرض کنید یک کارخانه سیمان اگر تحت پوشش یک هلدینگ نباشد انرژی زیادی را برای شناسایی بازار و بازاریابی جهانی باید صرف کند.
اما یک هلدینگ نتایج مطالعات و تحقیقات خود را می تواند برای تمام شرکت های تحت پوشش خود به کار گیرد.
فرض کنید یک هلدینگ در ارزیابی های خود بازار جدیدی را کشف می کند که از منطقه تمرکز خود 3 هزار کیلومتر فاصله دارد، در این موارد هلدینگ معمولا به جای صادرات که مستلزم هزینه های گزاف حمل و نقل است ترجیح می دهد یک کارخانه سیمان در بازار هدف تاسیس و یا خریداری کند.
تولید و مدیریت بازار سیمان درجهان توسط هلدینگ های بزرگ انجام می پذیرد.
هلدینگ سرمایه گزاری سیمان تامین با تولید واقعی بالغ بر 21 ملیون تن سیمان در سال 2020 به عنوان بزرگترین هلدینگ سیمانی کشور و در رتبه هجدهمین فهرست هلدینگ های بزرگی سیمان جهان طبقه بندی می شود. در سال 2021 میلادی ایران با حدود 62 میلیون تن تولید سیمان رتبه هشتم جهانی را به خود اختصاص داد .
با وجود رونق نسبی درساخت و ساز در سال های اخیر، عمدتا به دلیل کاهش بودجه های عمرانی و محدودیت های به وجودآمده در صادرات، ایران نتوانسته در ظرفیت کامل تولید کند.
پیش بینی می شود ظرفیت تولید با تکمیل کارخانجات در دست احداث تا سه سال آینده به 100 میلیون تن بالغ شود.
مروری بر تحولات بازار سیمان در سال گذشته پس از شش سال کاهش پیاپی درشاخص های حیاتی صنعت سیمان، در پی رونق ساخت و ساز، شاخص های صنعت از سال 1398 شروع به بهبود کرد و این روند در سال 1399 نیز ادامه یافت به نحوی که مصرف داخلی سیمان در حدود 20 درصد افزایش یافت و به اوج خود درچندسال اخیر رسید.
درسال 1400 مصرف داخلی سیمان عمدتا به دلیل کاهش در ساخت و سازو بودجه های عمرانی با کاهش 8 درصدی همراه شد.
همچنین صادرات سیمان و کلینکر از13.9 میلیون تن درسال 1399 به حدود13.6 میلیون تن کاهش یافت.
علت این کاهش ایجاد محدودیت های انتقال پول و بارگیری از بنادر کشور و همچنین عدم صرفه اقتصادی صادرات برای برخی از شرکت هایی بود که در مناطق دورتر قرارداشتند.
از طرفی کمبود سیمان داخلی و تقاضای بالای مصرف در داخل کشور برخی از شرکت هارا وادار به پوشش تقاضای داخلی کرد.
از آنجایی که تمرکز بر صادرات می تواند منافع بیش تری نصیب شرکت های تولیدکننده سیمان کند، اقداماتی برای ایجاد هماهنگی بین هلدینگ های سیمان صورت پذیرفت که همراه با نوسانات ارزی رفته رفته مبنای فروش های ریالی صادرات با نرخ ارزهای معتبر تعیین و از این راه درآمد مناسبی برای شرکت های صادرات محور حاصل شود.
در نمودار ذیل روندهای مهم تولید، مصرف و صادرات طی سال های اخیر را ملاحظه می فرمایید .
امید است با همکاری و هماهنگی مدیران ودست اندرکاران صنعت سیمان بتوان شرایط مناسبی را برای این صنعت ایجاد و با افزایش بودجه های عمرانی و استفاده از دیپلماسی تجاری مناسب مصرف داخلی و فروش صادراتی را به منظور استفاده از ظرفیت های بلا استفاده افزایش داد تا صنعت سیمان کشور بتواند در جایگاه بهتری قرار گیرد.
درحال حاضر 10 طرح قابل اجرا با ظرفیت تولید 10 میلیون تن سیمان در سال دردست اجراست، چنانچه واحدهای دردست اجرا به بهره برداری برسند، ظرفیت تولید سیمان کشور به 100 میلیون تن بالغ می شود.
میزان تولید، تحویل و صادرات سیمان کشور از سال 93 لغایت 1400 به شرح جدول زیر می باشد:
