صنعت گاز وارد مرحله هشدار شد؟

میانگین روزانه مصرف گاز در این هفته نشان می‌دهد بخش خانگی و تجاری بیش از ۳۸۹ میلیون مترمکعب، نیروگاه‌ها حدود ۱۸۸ میلیون مترمکعب و صنایع عمده حدود ۱۷۰ میلیون مترمکعب گاز مصرف کرده‌اند. روند مصرف حاکی از افزایش تقاضای گاز در بخش خانگی و تجاری همزمان با سردتر شدن هوا و کاهش تدریجی نیاز نیروگاه‌ها است.

این در حالی است که در برخی مناطق شمالی حتی یک میلی‌متر بارندگی ثبت نشده و این شرایط، علاوه بر کاهش توان نیروگاه‌های برق‌آبی، احتمال رشد مصرف گاز در مناطق سرد و خشک را افزایش می‌دهد. بر همین اساس، شرکت‌های گاز استانی از هم‌اکنون در وضعیت آماده‌باش قرار گرفته‌اند.

در چنین شرایطی، طبق اعلام سعید توکلی- مدیرعامل شرکت ملی گاز اتاق دیسپچینگ ملی گاز بر پایه داده‌های روزانه، تصمیمات تنظیم فشار و محدودیت را اتخاذ می‌کند و هماهنگی میان استان‌ها، شرط اصلی حفظ تعادل شبکه دانسته می‌شود. هم‌زمان، پایش هوشمند مصرف و برخورد با تخلفات احتمالی کنتورخوانی در دستور کار قرار گرفته و جلوگیری از هدررفت گاز در جایگاه‌های CNG با حساسیت بیشتری دنبال می‌شود؛ به‌گونه‌ای که هرگونه تخلف بدون اغماض پیگیری خواهد شد.  

به گفته وی استان‌ها نیز موظف شده‌اند داده‌های مانیتورینگ شبکه را در اختیار مرکز دیسپچینگ قرار دهند تا امکان تحلیل دقیق و تصمیم‌گیری هوشمند فراهم شود.

با وجود انجام تعمیرات در برخی فازهای پارس جنوبی، وضعیت تولید گاز «مطلوب» توصیف شده و خطوط جایگزین، از جمله خط نهم سراسری، نقش مؤثری در پایداری شبکه داشته‌اند. هم‌زمان اعلام شده که مخازن سوخت نیروگاهی در وضعیت مناسبی قرار دارند و برای نخستین‌بار،  سطح ذخایر سوخت مایع کشور به حداکثر رسیده است.  

آنطور که اعلام شده افزایش تحویل گاز به نیروگاه‌ها نیز رکورد جدیدی ثبت کرده و امسال بیش از ۳ میلیارد و ۱۵۰ میلیون مترمکعب گاز بیشتر از سال گذشته به نیروگاه‌ها ارسال شده است.

افزون بر این، موجودی مخازن زیرزمینی گاز در سراجه و شوریجه نسبت به سال گذشته ۱۶ درصد افزایش یافته و این رشد ذخیره‌سازی، به‌عنوان پشتوانه‌ای برای عبور از زمستان ارزیابی می‌شود. در کنار آن، برنامه‌های بهینه‌سازی مصرف نیز سرعت گرفته است.  

در طرح تعویض بخاری‌های با راندمان بالا تاکنون بیش از ۱۰۰ هزار دستگاه نصب شده و قرار است این تعداد تا پایان سال به ۳۰۰ هزار دستگاه برسد. همچنین بیش از ۱۰۰ هزار موتورخانه در فهرست کنترل و هوشمندسازی قرار دارند.

مصوبه اخیر هیأت وزیران نیز فراتر از اصلاح تعرفه‌ها دانسته می‌شود و بر هشت بند کلیدی از جمله مدیریت مصرف در ساختمان‌های دولتی تأکید دارد؛ اقدامی که به‌نوعی آغاز اصلاحات از سمت دولت تلقی می‌شود.

در حوزه زیرساخت نیز، پروژه‌ مقاوم‌سازی خطوط گاز در تهران که از سال ۱۳۸۳ آغاز شده همچنان ادامه دارد و ایمن‌سازی شبکه از طریق برج‌های تخلیه اضطراری با همکاری شهرداری تهران پیشرفت قابل توجهی داشته است.

چطور مصرف را کاهش دهیم؟

مسئولان صنعت گاز به مشترکان هشدار داده‌اند که از تبدیل وسایل نفت‌سوز به گازسوز خودداری کنند و نصب وسایل گازسوز باید توسط نیروهای متخصص انجام شود. استفاده از بخاری‌های استاندارد، اطمینان از سلامت دودکش‌ها و نصب کلاهک H، بررسی جریان هوا و اکسیژن کافی و جلوگیری از استفاده از بخاری‌های بدون دودکش، از جمله نکات حیاتی برای پیشگیری از مسمومیت با گاز منواکسیدکربن است.

همچنین سرویس کامل سامانه‌های گرمایشی، استفاده از بست‌ها و شیلنگ‌های استاندارد، پرهیز از نصب یک شیر گاز برای چند دستگاه و تنظیم دمای محیط در ساختمان‌های اداری و منازل حداکثر تا ۲۰ درجه سانتی‌گراد برای مدیریت مصرف و حفظ جریان پایدار گاز توصیه شده است.

در نهایت، کارشناسان عبور آرام از زمستان پیش‌رو را نیازمند سه رکن می‌دانند؛ صرفه‌جویی عمومی، هماهنگی عملیاتی و انضباط در اجرای برنامه‌های دیسپچینگ و بر این اساس تأکید می‌شود که در کنار تأمین انرژی، حفظ سرمایه اجتماعی و شفافیت در روایت وضعیت شبکه نیز اهمیت دارد.