زندگی ۳۰ میلیون نفر در ساختمانهای فاقد دوام در برابر زلزله
استاد دانشگاه و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه مسکن و شهرسازی با اشاره به زندگی حدود ۳۰ میلیون نفر در ساختمانهای فاقد دوام در برابر زلزله، بر لزوم بازنگری در شرایط ساخت و سازها در کشور تاکید کرد.
به گزارش چابک آنلاین، علی بیت اللهی با اشاره به در پیش بودن پنجم دی ماه؛ سالروز زلزله مهیب و دهشتناک بم افزود: سحرگاه پنجم دی ماه سال ۸۲ در پی سه پس لرزه کوچکتر، زلزله مهیبی در بم اتفاق افتاد و بیش از ۳۱ هزار و ۵۰۰ نفر از هموطنان عزیز بمی جان باختند.
وی گفت: این حادثه در بدترین ساعات وقوع زلزله که حوالی پنج صبح بود و اکثر مردم در خواب بودند، اتفاق افتاد. همچنین زلزله در محدودهای رخ داد که با توجه به جغرافیای آن ناحیه، عمده ساختمانهای احداثی از نوع گلی و قدیمی بود و دارای پتانسیل آواری بالایی بودند؛ لذا بیشترین تلفات در همان ساعات اولیه رخ داد.
این استاد دانشگاه ادامهداد: کمبود عوامل امدادی در ساعات اولیه، همچنین گرد و غبار ناشی از فروریزش ساختمانهای آواری گلی، سبب شد که زمین لرزه تلفات بالایی داشته باشد.
وی یادآور شد: در همان ایام پس از وقوع زلزله بم، زمین لرزهای به بزرگای ۶.۶ ریشتر در ژاپن اتفاق افتاد که مطابق گزارشات اعلام شده، فقط یک نفر آن هم در اثر سکته مغزی فوت کرد و این مساله نشاندهنده اهمیت نحوه ساخت و سازها به عنوان عامل اصلی تخریب در زلزلهها است.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی اضافهکرد: سالم باقی ماندن ارگ تاریخی بم که قدمت آن بیش از ۲ هزار سال تخمین زده میشود، بسیاری را به این نتیجه رسانده بود که این منطقه از نظر لرزهخیزی فاقد استعداد زلزله است، اما این فروض و استدلالها نادرست بود و نشان داد حتی در مناطقی که آرام به نظر میرسند، احتمال زلزله وجود دارد.
بیت اللهی گفت: گرچه نیروهای امدادی و دستگاههای مختلف تلاش مضاعف و چشمگیری در آن ایام داشتند، اما عمده تلفات جانی در همان ساعات اولیه اتفاق افتاد و کمبود ایستگاههای لرزهنگاری در آن زمان حتی سبب شد که در ساعتهای اولیه محل وقوع زلزله نیز به درستی تشخیص داده نشود و این مساله اهمیت توسعه شبکه گسترده لرزهنگاری و شتاب نگاری را نمایان کرد.
وی ادامهداد: کیفیت ساخت و سازها و ساختمانها در برابر زلزله به وضوح در این زمین لرزه به نمایش در آمد که چقدر میتواند در میزان تلفات جانی موثر باشد، این در حالیست که زلزله حدود ۶.۶ ریشتری بم هر چند مخرب اما در مقایسه با زلزلهها به بزرگای ۷.۴ تا ۷.۶ ریشتر دهها برابر از نظر قدرت ضعیفتر است و نباید اینقدر تلفات جانی میدادیم.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: وقوع این زلزله و سایر زمینلرزهها در سال ۵۶ در طبس، ۶۹ در رودبار و همچنین زلزله کرمانشاه، نشان دهنده اهمیت کیفیت ساخت و سازها است.
وی تصریح کرد: با توجه به سابقه لرزهخیزی بالا و وقوع زمین لرزههای بزرگ در کشور، اما بر اساس آمار مرکز آمار ایران تخمین زده میشود که ۹ میلیون از ۲۴ میلیون واحد مسکونی موجود در کل کشور فاقد اسکلت باشند. اگر متوسط سکونت افراد در هر واحد را سه نفر در نظر بگیریم نزدیک به ۳۰ میلیون نفر در کشور در چنین ساختمانهایی که مقاومت کمتری در برابر زلزله دارند، ساکن هستند که این مساله ریسک لرزه کشور را نشان میدهد.
بیت اللهی افزود: امروز نیازمند آن هستیم که در شرایط ساخت و سازها در کشور بازنگری داشته باشیم و این مهم به ویژه در سکونتگاههای روستایی که عمده ساختمانهای آن نیازمند نوسازی و بازسازی هستند، از اهمیت بیشتری برخوردار است.
وی گفت: حتی در شهرها و کلانشهرها که انتظار میرود ساخت و سازها رویکرد مهندسی بهتری داشته باشند، اما همچنان شاهدیم که در بافتهای قدیمی و حاشیهای آنها ساخت و سازهای قدیمی و بیرویه وجود دارد و مخاطرات زمین لرزهای در این مناطق جدیتر است.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی بیان داشت: برآورد میشود در تهران از حدود ۱.۱ میلیون پلاک ساختمانی، نزدیک به ۲۵۰ هزار پلاک در بافت فرسوده واقع شدهاند که معرف وضعیت تابآوری این کلانشهر است.
حداکثر تلفات زلزله بم در شرایط امروز آن ۵ هزار نفر میشد
وی ادامه داد: شبیه سازیها بر پایه روابط آماری و تجربی نشان میدهد چنانچه خدای ناکرده همان زلزله امروز در بم اتفاق بیفتد، با توجه به بازسازیها و نوع ساختوسازهای مقاوم انجام شده در آن، حداکثر تلفات جانی در حدود پنجهزار نفر خواهد بود که نشان میدهد چقدر ساخت و ساز مبتنی بر ضوابط و مقررات میتواند در کاهش تلفات جانی تاثیرگذار باشد.
