کنترل نسبت مطالبات معوق لیزینگ اقتصاد نوین با این اقدامات امکان پذیر شد

چابک آنلاین، مجید میرزاحیدری، این شرکت در بهمن ماه سال 1403 امیدنامه پذیرش در بورس وفرابورس خود را ارایه کرده که در همین راستا هم سوالاتی درتارنمای عرضه اولیه مطرح شده وبر همین اساس، "ایمان فرجام نیا"مدیرعامل وعضو هیات مدیره پاسخ این سوالات را داده است.

با هم برشی از این پرسش و پاسخ هارا مرور می کنیم.

چابک آنلاین:باتوجه به تحولات اقتصادی ، تغییرات نرخ بهره و رقابت در صنعت لیزینگ ، چه استراتژی هایی را برای حفظ پایداری سودآوری و توسعه سهم بازار شرکت در افق  میان مدت (3 تا 5 سال آینده )تدوین کرده اید؟

ایمان فرجام نیا: درصنعت لیزینگ، استراتژی اقیانوس آبی است که رقابت درآن شدت ندارد و فرصت مناسبی است تا تمرکز را بر شناسایی آنچه بازار نیاز دارد قرار دهد.

شرکت ها در این استراتژی تلاش می کنند برای مشتریان ایجاد ارزش کنند(چابکی و سرعت در ارائه خدمات، شفافیت و صداقت در برخورد با ذینفعان) که باعث تمایز محصولات یا خدمات شود.

این شرکت حدود 19 سال قدمت دارد و با تمهیدات اتخاذ شده این شرکت ، همواره روند درآمدزایی و سودآوری شرکت استمرار داشته است.

درخصوص ریسک های سیستمی که در ارتباط با محیط کسب و کاربوده، یکی ازاقداماتی که این شرکت در نظر گرفته، کاهش دوره باز پرداخت اقساط با توجه به نوع پروتکل است .

چابک آنلاین: درراستای مدیریت بهینه پرتفوی لیزینگ و بهبود کیفیت دارایی ها، چه سیاست هایی برای کنترل نسبت مطالبات معوق ، بهینه سازی ساختار تامین مالی وحفظ تعادل نقدینگی در شرکت اتخاذ کرده اید ؟ 

ایمان فرجام نیا:به منظور کنترل نسبت مطالبات معوق ، اقدامات متنوع و مکملی در سالیان گذشته تاکنون در دستور کار گرفته که منجر به رسیدن NPL به زیر عدد 2 شده است.

برخی از این اقدامات به شرح ذیل است: 

اعتبارسنجی دقیق و جامع نگر اشخاص حقیقی و حقوقی (متقاضی و ضامن/ضامنین) ، طبق دستورالعمل های داخلی و با استفاده از سامانه های اعتبارسنجی ارائه تسهیلات با تمرکز بروصول مطالبات و بررسی ریسک هایاحتمالی وصول (درزمان تصمیم گیری و موافقت با اعطای تسهیلات) تقویت فرآیند وصول مطالبات(درصد مستمر پرداخت اقساط از سوی مشتری، شامل ارسال پیامک به مشتریان ، برقراری تماس تلفنی و اعلام اخطار به مشتری وضامن/ضامنین و انجام اقدامات حقوقی)، در واقع سیاست وصول مطالبات در شرکت لیزینگ در قالب سیاست های متداول (معمولی)،پیشگیرانه (مذاکره) و پیگیرانه اجرا می شود واثرات مثبت آن در نسبت معوقات مشهود است.

به منظور بهینه سازی ساختار تامین مالی وحفظ تعادل نقدینگی، تعامل بیشتر با سیستم بانکی به منظوردریافت تسهیلات ،تعیین تکلیف معوقات مشکوک الوصول و سوق دادن دارایی های راکد به سمت استفاده در عملیات مدنظر می باشد.

چابک آنلاین:با توجه به اطلاعات صورت های مالی 6 ماهه منتهی به شهریور 1403 ، حدود 74 درصد از درآمدهای شرکت ، به لیزینگ خودروهای سنگین و سبک وابسته است، برنامه شرکت برای کاهش وابستگی به این محصول و حضور در سایر محصولات قابل لیزینگ چیست ؟ 

ایمان فرجام نیا: این انتخاب ترکیب سبد محصولات لیزینگ، براساس تحولات بازار، هوشیارانه و مبتنی بر اصول مدیریت ریسک است وبا انعطاف و چابکی پیگیری واقدام کنش و واکنشی بصورت آگاهانه صورت می گیرد.

همانگونه که از سبد محصولات تسهیلات اعطایی شرکت لیزینگ مشخص است، زیر ساخت های اعطای تسهیلات درحوزه های خودرویی و غیر خودرویی فراهم بوده و ارائه تسهیلات درحوزه خودرویی به دلایلی همچون نوع قرارداد، نوع وثیقه ، منبع درآمد بودن خودروهای کار و اطمینان از وصول اقساط، تصمیم صحیحی به نظر می رسد که درصورت های مالی سال های گذشته ، موید این موضوع است و این شرکت نزدیک به 19 سال قدمت داشته و همواره روند درآمد زایی و سودآوری متوقف نشده و رو به رشد بوده است .

چابک آنلاین: با توجه به صورت های مالی منتشره،شاهد رشد حساب های دریافتنی شرکت در دوره های اخیر بوده ایم که این عدد برای سال 1402 بالغ بر 870 میلیارد تومان بوده و با روندی که در 6 ماهه 1403 گزارش شده ، این سرفصل رشد بالایی را در انتهای سال 1403 شاهد خواهد بود. برنامه شرکت ، برای کاهش مطالبات مذکور و بهبود وضعیت سرمایه در گردش شرکت چیست ؟ 

ایمان فرجام نیا: افزایش حساب های دریافتنی ناشی ازفعالیت این شرکت عبارتند از تامین مالی مشتری بابت خریدکالا اعم از منقول و غیرمنقول با دوره بازپرداخت 12ماهه تا 36 ماهه بوده که هر ساله با افزایش اعطای تسهیلات بخش حساب های دریافتنی افزایش می یابد.

برنامه این شرکت درراستای کاهش مطالبات که از سال 1403 شروع شده ،کاهش دوره باز پرداخت اقساط از 60 ماهه به 36 ماهه است.

ضمنا جهت مدیریت کردن ریسک تمرکز و تنوع بخشی در اعطای تسهیلات ، تسهیلات به محصولات غیر خودرویی مثل تجهیزات و مواد اولیه با دوره بازپرداخت یکساله در نظر گرفته شده  که این عوامل، باعث کاهش رشد حساب های دریافتنی نسبت به سنوات گذشته می شود.

همچنین از آنجایی که شرکت های لیزینگ تحت نظارت بانک مرکزی هستند و طبق دستورالعمل اجرایی تاسیس ، فعالیت و نظارت بر شرکت های لیزینگ (واسپاری) مصوب  1395/10/28 عملیات لیزینگ در قالب یکی ازقراردادهای اجاره به شرط تملیک و فروش اقساطی است، لذا بانک مرکزی با ایجاد دستورالعمل مزبور اجاره عملیات دیگری از قبیل خرید دین را به شرکت های لیزینگ نمی دهد .

چابک آنلاین: در روش های ارزشگذاری، نرخ بدون ریسک 28 درصد در نظر گرفته شده که با واقعیت های فعلی همخوانی ندارد و در حال حاضر نرخ بدون ریسک حدود 34درصد است، چرا؟

ایمان فرجام نیا: نظربه اینکه نرخ ابزارهایی نظیر اوراق با درآمد ثابت و صندوق های با درآمد ثابت (با فرض صفر بودن ریسک اعتباری که البته فرض کاملا درستی نیست ) دارای ریسک نقد شوندگی هستند،براین اساس با توجه به تعریف علمی بازده بدون ریسک ازنرخ موثر میانگین حداکثر سود سپرده های بانکی برای محاسبه بازده بدون ریسک استفاده شده است بر این اساس با توجه میانگین 25 درصدی سود سپرده های بانکی ، نرخ موثر آن در حدود 28 درصد است .

چابک آنلاین: با توجه به حساسیت بالای ارزش گذاری روش های FCFE و DDM نسبت به نرخرشد ، لطفا توضیح دهید چرا در ارزش گذاری انجام شده ، دامنه ای از نرخ های رشد (سناریو های مختلف) در نظر گرفته نشده و تحلیل حساسیت نسبت به تغییرات نرخ رشد ارائه نگردیده است ؟ 

ایمان فرجام نیا: با توجه به اینکه منظور از نرخ رشد در کتب تخصصی مالی نرخ رشد اسمی بوده و با توجه به اینکه شرکت های لیزینگ دارای طرح توسعه نبوده و باتوجه به ماهیت صنعت، رشد غیر معقولی برای شرکت های لیزینگ قابل تصور نیست و نظر به اینکه شرکت لیزینگ اقتصاد نوین در مرحله بلوغ قرار دارد لذا سناریوسازی براساس نرخ رشد ضروری به نظر نمی رسد.

چابک آنلاین: باتوجه به ویژگی های خاص شرکت های لیزینگ، ازجمله ساختار بدهی سنگین و جریان نقدی اقساطی  و با درنظر گرفتن ماهیت دارایی های عملیاتی و قراردادهای بلند مدت ، در فرآیند ارزشگذاری، آیا از مدل " ارزش دفتری تعدیل شده به علاوه ارزش تعبیه شده " استفاده شده است ؟ 

ایمان فرجام نیا:همانطور که در گزارش ارزشیابی به تفصیل بیان شده، نظر به اینکه شرکت لیزینگ اقتصاد نوین در ازای مطالبات وصول نشده خود ، چندین فقره ملک دریافت کرده و با عنایت به اینکه شرکت قصد فروش املاک مذکور و اعطای تسهیلات بیشتر را دارد، به دلیل اینکه این درآمد ماهیت غیرعملیاتی داشته و در نتیجه جریانات درآمدی شرکت را دچار نوسان زیادی می کند وهمچنین احتمال عدم فروش آن در دوره مورد نظر وجود دارد ، لذا برای برآورد دقیق تر ارزش این شرکت اثر فروش این املاک از پیشبینی های 5 ساله خارج شده و ارزش روزآن به ارزش عملیاتی شرکت افزوده شده است.

همچنین لازم به ذکر است که ارزش قراردادهای جدید خودروی سنگین تحت عنوان سودآوری ناشی از قراردادهای جدید در سال آتی در محاسبات لحاظ شده است .

چابک آنلاین:با عنایت به ریسک های ذاتی موجود در صنعت لیزینگ ، نرخ نکول تسهیلات ، ساختار بدهی شرکت های لیزینگ و همچنین نوسانات نرخ بهره و تورم، آیا نرخ تنزیل 40 درصد به منظور تنزیل جریان های نقدی و در عین حال فرض نرخ رشد 20 درصدی برای دوره های آتی ، با ملاحظات ریسک نقدینگی ، ریسک اعتباری و چشم انداز اقتصاد کلان تطابق داشته و از منظر تئوریک و تجربی در ارزش گذاری شرکت های لیزینگی موجه و قابل اتکا تلقی می شود ؟

ایمان فرجام نیا:با توجه به اینکه منظور از نرخ رشد در کتب تخصصی مالی نرخ رشد اسمی بوده، میانگین نرخ تورم بلند مدت 30 ساله در محاسبات لحاظ شده است.

همچنین از آنجایی که شرکت لیزینگ اقتصاد نوین در دوره های گذشته عملکرد مناسبی از لحاظ پوشش ریسک اعتباری و نرخ نکول داشته است ، از این جهت نیازی به تعدیل نرخ تنزیل وجود نداشته است.

محاسبه نرخ تنزیل 40 درصد به صورت غیر قضاوتی و بر مبنای داده های واقعی و روابط علمی صورت گرفته است.

چابک آنلاین:نرخ بازده بدون ریسک 28 درصددر نظر گرفته شده ، در حالیکه تورم سالهای ابتدایی پیش بینی بالاتر از این عدد است در چه صورتی می توان تصور کرد که نرخ بهره بدون ریسک کمتر از نرخ تورم باشد ؟

ایمان فرجام نیا: پایین تر بودن نرخ بهره اسمی نسبت به تورم مربوط به واقعیتهای اقتصادی کشور بوده و در حال حاضر هم این اتفاق افتاده است.

با این حال در سال های انتهایی نرخ تورم کمتر از نرخ بهره بدون ریسک برآورد شده است.

همچنین مبلغ مازاد نسبت به سود تقسیمی در شرکت باقی مانده وموجب افزایش قدرت تسهیلات دهی شرکت و متعاقبا افزایش سودآوری شرکت در سال های آتی می شود.