بیمه نامه «اعتبار» در صنعت بیمه گوشه گیر تر شد

 چابک آنلاین، بهاره تاجرباشی، براساس آمار منتشرشده توسط بیمه مرکزی، حق بیمه تولیدی دراین رشته تنها به ۱۱ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان  محدود شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، کاهشی ۴۲.۹ درصدی را تجربه کرده است. 

همچنین، تعداد بیمه‌نامه‌های صادرشده به ۲۶ فقره رسیده که این رقم نیز با افت شدید ۹۱.۲ درصدی همراه بوده است.

این آمار، بیان یک هشداربرای صنعت بیمه به شمار می‌رود و ضرورت بازنگری در سیاست‌های توسعه این رشته را برجسته می‌کند.

بیمه اعتبار چیست؟

بیمه اعتبار، یکی از رشته‌های تخصصی بیمه‌ای است که ریسک عدم بازپرداخت بدهی‌ها و اقساط را پوشش می‌دهد. 

این بیمه‌نامه ، عمدتاً برای وام‌دهندگان، شرکت‌های لیزینگ، صادرکنندگان کالا و خدمات و مؤسسات مالی طراحی شده تا در برابر ورشکستگی، عدم پرداخت یا تأخیر در بازپرداخت توسط گیرندگان اعتبار، حمایت کند. 

درایران، این رشته از سال ۱۳۴۸ توسط شرکت بیمه ایران معرفی شد و انواع مختلفی مانند بیمه اعتبار تجاری (برای معاملات داخلی و صادراتی)، بیمه اعتبار وام نقدی و بیمه اعتبار اوراق قرضه را شامل می‌شود.

این بیمه‌نامه، برخلاف ضمانت‌نامه‌های بانکی که بر عهده وام‌گیرنده است، منافع اصلی را به وام‌دهنده می‌رساند و می‌تواند ابزاری برای افزایش اعتماد در معاملات اعتباری باشد.

درسطح جهانی، بیمه اعتبار نقش کلیدی در تسهیل تجارت و کاهش ریسک‌های مالی ایفا می‌کند، اما در کشورهای در حال توسعه مانند ایران، با چالش‌های ساختاری روبرو است.

با وجود پتانسیل بالا برای حمایت ازاقتصاد اعتباری، بیمه اعتبار در ایران اقبال چندانی نداشته و سهم آن از بازار بیمه در محدوده صفر درصد است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که عوامل متعددی در این عدم استقبال مؤثر هستند:

ضریب خسارت بالا و ریسک‌پذیری زیاد: این رشته با ضریب خسارت بیش از ۱۰۰ درصد در سال‌های اخیر، یکی از پرخسارت‌ترین رشته‌های بیمه‌ای در ایران  بوده وشرکت‌های بیمه ای به دلیل احتمال بالای عدم وصول مطالبات، تمایل کمتری به صدور این بیمه‌نامه‌ها نشان می‌دهند.

این مسئله ناشی از اقتصاد ناپایدار، نوسانات ارزی وتحریم‌های بین‌المللی است که ریسک ورشکستگی گیرندگان اعتبار را افزایش می‌دهد.

عدم وجود زیرساخت‌های اعتبار سنجی قوی: فقدان سیستم‌های پیشرفته اعتبارسنجی و ابزارهای وصول مطالبات، مانند پایگاه داده‌های جامع اعتباری، باعث می‌شود تا شرکت‌های بیمه ای نتوانند ریسک‌ها را به درستی ارزیابی کنندواین مشکل، منجر به احتیاط بیش از حد بیمه‌گران و کاهش عرضه این محصول می‌شود.

عدم آگاهی و فرهنگ‌ سازی ناکافی: بسیاری از فعالان اقتصادی، به ویژه کسب‌وکارهای کوچک و متوسط، از مزایای بیمه اعتبار آگاه نیستند و این بیمه اغلب با ضمانت‌نامه‌های بانکی اشتباه گرفته می‌شود و بازاریابی ضعیف شرکت‌های بیمه  ای نیز به این مسئله دامن زده است.

چالش‌های قانونی وتعارضات حقوقی: تعارض بین اشتراک‌گذاری اطلاعات اعتباری وحفظ حقوق افراد، همراه با مقررات پیچیده، توسعه این رشته را کند کرده است.

علاوه بر این، درکشورهای در حال توسعه، بیمه‌گران احتیاط بیشتری به خرج می‌دهند که این امر در ایران با ریسک سیاسی و یا قتصادی تشدید هم می‌شود.

تأثیر عوامل خارجی: تحریم‌ها و محدودیت‌های صادراتی، به ویژه در بیمه اعتبار صادراتی، تقاضا را کاهش داده‌اند و صندوق ضمانت صادرات ایران تلاش‌هایی برای پوشش این ریسک‌ها کرده، اما همچنان ناکافی است.

برای خروج از این رکود، کارشناسان پیشنهاد می‌کنند که بیمه مرکزی با همکاری بانک‌ها و مؤسسات مالی، سیستم اعتبارسنجی یکپارچه‌ راه‌اندازی کند. 

همچنین، کمپین‌های آموزشی برای افزایش آگاهی و کاهش نرخ حق بیمه از طریق حمایت‌های دولتی می‌تواند مؤثر باشد.

توسعه بیمه اعتبار می‌تواند به رشد اقتصادی، تسهیل وام‌دهی و کاهش مطالبات معوق بانکی کمک کند.

با توجه به پتانسیل بازار اعتباری ایران، احیای این رشته می‌تواند گامی مهم در جهت پایداری مالی باشد.