سود‌سازی پالایشگاه‌ها ۲.۵ برابر بیشتر شد
در پی انتشار گزارش‌های عملکرد شش‌ماهه شرکت‌های بورسی پالایشگاهی مشخص شد، این شرکت‌ها توانسته‌اند سود‌سازی خود را به میزان قابل توجهی افزایش دهند.
به گزارش چابک آنلاین، بر این اساس سود خالص شرکت پالایش نفت بندرعباس در شش‌ماهه نخست سال‌جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل با افزایش 195 درصدی روبه‌رو شده است.
این رقم برای پالایش نفت تهران 178 درصد، پالایش نفت تبریز 135 درصد و پالایش نفت اصفهان نیز در همین محدوده برآورد شده است تا متوسط رشد سود‌سازی پالایشی‌ها بیش از 2.5 برابر افزایش را نشان دهد.
کارشناسان، افزایش نرخ تسعیر ارز، افزایش نرخ جهانی محصولات و همچنین افزایش نسبی تولید را به‌عنوان عوامل تأثیر‌گذار بر سود‌سازی بالای شرکت‌های پالایشی ذکر کرده‌اند.
هرچند که مقادیر ذکر شده برای درآمد و سود‌سازی این شرکت‌ها تا اعلام نهایی گزارش‌های شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی و همچنین گزارش مراجع قیمت‌گذاری، به‌صورت تقریبی محاسبه می‌شود اما رشد بالای درآمد‌ها و سودهای ذکر شده نشان می‌دهد که این شرکت‌ها می‌توانند بازدهی بسیار مناسبی را برای سهامداران خود به ارمغان آورند.
افزایش سود‌سازی شرکت‌های پالایشی همچنین نسبت‌های ارزندگی این شرکت‌ها را به محدوده جذاب عدد 4 وارد کرده است. از این‌رو کارشناسان افزایش قیمت سهام این شرکت‌ها را در آینده نزدیک پیش‌بینی کرده‌اند.
در نیمه دوم سال متوسط قیمت نفت خام به 95 دلار و نرخ تسعیر ارز به 27 هزار تومان افزایش می‌یابد
در حال حاضر 10 شرکت پالایشی در حوزه پالایش نفت خام فعالیت می‌کنند که در حدود 2 میلیون و 195 هزار بشکه در روز ظرفیت پالایش نفت خام را در ایران ایجاد کرده‌اند.
سود‌سازی شرکت‌های پالایشی تابع متغیر‌های گوناگونی است که با فضای اقتصادی و سیاسی دنیا و بویژه کشور گره خورده از این‌رو طی سال‌های گذشته، نوسانات زیادی در روند سود‌سازی آنها مشاهده شده است.
در حال حاضر قیمت‌گذاری نفت خام و فرآورده‌های اصلی بر اساس نرخ‌های مآخذ فوب خلیج فارس که در نشریه پلتس منتشر می‌شود؛ محاسبه می‌شود اما به‌دلیل ارائه نشدن نرخ‌های جهانی شش‌ماهه توسط مراجع قیمت‌گذاری، برای محاسبه نرخ‌های شش‌ماهه نخست سال‌جاری از متوسط کرک اسپرد 12 ماهه منتهی به 31 شهریور1401 استفاده شده است.
بنا بر این، در شش‌ماهه نخست سال‌جاری متوسط قیمت نفت خام 94.7 دلار در هر بشکه بوده و برای شش ماهه دوم امسال، 95 دلار در هر بشکه پیش‌بینی شده است.
همچنین نرخ تسعیر ارز برای شش‌ماهه اول سال 25 هزار و 480 تومان و برای شش‌ماهه دوم مبلغ 27 هزار تومان تعیین شده است.
مقادیر فروش رفته شرکت‌های پالایشی در شش‌ماهه نخست سال نیز به‌دلیل ارسال نشدن گزارش تسهیم فروش توسط شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی به‌صورت تقریبی و بر اساس آخرین گزارش‌های ارسالی از طرف این شرکت، در صورت‌های مالی شرکت‌های پالایشی محاسبه شده و با درصدی از خطا روبه‌رو خواهد بود.
این پالایشگاه‌ها بر اساس قانون موظف هستنند محصولات اصلی تولیدی خود را جهت توزیع در سطح کشور به شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی بدهند، بنابراین درآمد‌های عملیاتی، حاشیه سود و سود خالص آنها تا حد بسیار زیادی به گزارش‌های فروش و نرخ‌های اعلامی شرکت ملی پخش مربوط می‌شود.
در خصوص محصولات ویژه تولیدی مانند نفتا، وکیوم باتوم، روغن پایه، آیزوریسایکل، گوگرد و هیدروژن سولفوره نیز، در حال حاضر بخش بسیار زیادی از این محصولات از طریق بورس کالا و انرژی عرضه می‌شود.
موضوع دیگری که در گزارش‌های منتشر شده برای شرکت‌های پالایشی قابل مشاهده است، افزایش حاشیه سود ناخالص شرکت‌ها بوده که این موضوع از افزایش کرک اسپرد جهانی پالایش نفت خام در دوره شش‌ماهه 1401 تأثیر پذیرفته است.
باید توجه داشت، بهای تمام شده در شرکت‌های پالایش نفت، وابستگی زیادی به قیمت نفت خام دارد و بین 94 تا 98 درصد بهای تمام شده محصولات این شرکت‌ها را نفت خام تشکیل می‌دهد.
برای نفت تحویلی به پالایشگاه‌های داخلی 95 درصد متوسط بهای محموله‌های صادراتی نفت مشابه در ماه شمسی محاسبه می‌شود و این موضوع در کنار برخورداری از انرژی و نیروی کار ارزان‌قیمت در ایران، مزیت محصولات تولیدی ایرانی را نسبت به سایر کشورها بالا می‌برد.
اما به‌دلیل شرایط تحریمی و افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل و انتقال پول محصولات فروش‌رفته صادراتی، این مزیت از بین رفته است. لازم به ذکر است، پالایشگاه‌ها همچنان برای گشایش خطوط اعتباری لازم برای تأمین مواد و قطعات وارداتی خود با مشکلاتی روبه‌رو هستند و این موضوع نیز هزینه‌های تولید را برای آنها بالا برده است.
در حال حاضر پالایشگاه‌های کشور عمده محصولات خود را در بازار داخلی و بر اساس قیمت‌های جهانی به فروش می‌رسانند. همچنین سود شرکت‌های پالایشی به‌دلیل سپرده گذاری‌های بالا در سیستم بانکی، به تغییرات نرخ بهره نیز وابسته است و با افزایش نرخ‌های بهره بانکی، این شرکت‌ها می‌توانند سودهای قابل توجهی را شناسایی کنند.
تأمین انرژی بزرگ‌ترین ریسک عملیاتی پالایشی‌ها است
مشکل دسترسی به گاز طبیعی در فصول سرد سال به‌دلیل تأمین مصرف بخش خانگی، بحران آب و وابستگی زیاد صنعت پالایشگاهی به آب دو ریسک مهم در تولیدات پالایشگاهی است که طی سال‌های گذشته تأثیر قابل توجهی را بر روند تولید و سود‌سازی این شرکت‌ها داشته است که با شروع فصل سرما، می‌تواند تولیدات این شرکت‌ها را در شش‌ماهه دوم سال تحت تأثیر قرار دهد.
مورد دیگری که در حال حاضر فعالیت‌های عملیاتی شرکت‌ها را با تهدید روبه‌رو کرده، مطالبات وصول‌نشده دولتی و غیردولتی است که تأمین مالی هزینه‌های توسعه‌ای و جاری شرکت‌ها را با مشکل روبه‌رو کرده است.
چندی پیش مدیران پالایشگاهی، خروج پول از جریان‌های عملیاتی خود برای عملیات بازارگردانی سهام و پرداخت سودهای مصوب شده در پایان سال 1400 را به‌عنوان چالش‌های پیش روی فعالیت‌هایشان ذکر کرده بودند.
حقوقی‌ها خریداران اصلی سهام پالایشی
نگاهی به آمار معاملات یک سال گذشته سهام پالایشی در بازار سهام نشان می‌دهد که طی این مدت حقوقی‌ها همواره در نقش خریدار ظاهر شده‌اند و از انتهای مهرماه 1400 تا انتهای مهرماه 1401 بیش از 8.5 میلیارد برگ سهم را از حقیقی‌ها خریداری کرده‌اند. در این مدت ارزش بازار این صنعت نیز با رشد 15.3 درصدی روبه‌رو شده است.
باید توجه داشت ارزش سهام پالایشی‌ها در بازه 3 و 6 ماهه با کاهش همراه بوده است.
