آزمایش Platelet چیست + تشخیص افت پلاکت خون

Platelets چیست؟

در پاسخ به اینکه Platelet چیست؟ باید گفت پلاکت‌ها که بخشی از سلول‌های خونی هستند نقش مهمی در توقف خونریزی و لخته شدن آن بازی می‌کنند. هنگامی که یکی از رگ‌های خونی آسیب می‌بیند، پلاکت‌ها بلافاصله به آن ناحیه جریان می‌یابند و مانع خونریزی می‌شوند.

پلاکت‌ها که کوچکترین سلول‌های خونی هستند از لحاظ ظاهری شکلی شبیه دیسک‌های کوچک گرد یا بیضی دارند و مانند سایر سلول‌های خونی در مغز استخوان تولید می‌شوند. پلاکت‌ها پس از اتمام طول عمر در طحال از بین می‌روند. طول عمر آن‌ها به طور متوسط ​​۸ تا ۱۲ روز است. با آزمایش Platelets می‌توان از تعداد آن‌ها آگاه شد و بیماری‌های احتمالی را تشخیص داد.

چرا تست Platelets تجویز می‌شود؟

شمارش پلاکت‌ها اغلب به عنوان بخشی از آزمایش CBC تجویز می شود که می تواند طی یک بررسی سلامت عمومی انجام شود. CBC در آزمایش خون به معنای شمارش کامل سلول‌های خونی است.

زمانی که فرد علائم و  نشانه‌های مرتبط با تعداد کم پلاکت‌ها یا اختلالات لخته شدن خون را نشان می‌دهد، این آزمایش تجویز می‌شود. مهمترین دلایل تجویز این آزمایش می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• خونریزی طولانی مدت که از یک زخم کوچک یا کوفتگی شروع می‌شود.
• کبودی مکرر یا بدون دلیل
• خونریزی مکرر از بینی
• خونریزی گوارشی (قابل تشخیص در نمونه مدفوع)
• خونریزی شدید قاعدگی
• نقاط قرمز کوچک روی پوست

این آزمایش همچنین ممکن است در صورت مشکوک شدن به بروز به وضعیتی که با افزایش تعداد پلاکت‌ها مشخص می‌شود (ترومبوسیتوز) تجویز شود که در صورت عدم عملکرد صحیح پلاکت‌ها می‌تواند باعث افزایش انعقاد خون یا گاهی اوقات خونریزی شود.

چند نمونه از علائم و نشانه‌های مرتبط با افزایش تعداد پلاکت عبارتند از:

• ضعف یا سرگیجه
• سردرد ناگهانی
• درد قفسه سینه
• سوزن سوزن شدن در اندام‌ققنها
• درد، تورم یا احساس گرما در یک یا هر دو اندام تحتانی

بهترین زمان برای تست Platelets

قبل از انجام آزمایش آمادگی خاصی لازم نیست. آزمایش شمارش پلاکت ممکن است به تنهایی یا همراه با آزمایش شمارش کامل خون درخواست شود. در صورت تجویز همراه با سایر آزمایشات، ممکن است قبل از انجام خونگیری، ۹ تا ۱۲ ساعت ناشتایی (فقط آب آشامیدنی مجاز است) لازم باشد. تمام دستورالعمل‌های ارائه شده توسط پزشک باید رعایت شود.

ممکن است از بیمار خواسته شود که مصرف داروهایی را که بر نتایج این آزمایش‌ها تاثیر می‌گذارند، مانند آسپرین، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) یا سایر داروهای بدون نسخه که حاوی این مواد هستند، متوقف کند. بیشترین استفاده از NSAIDها شامل ایبوپروفن، ناپروکسن است. با این حال، بهتر است بدون مشورت با پزشک، مصرف داروها را قطع نکنید.

تفسیر آزمایش Platelets

میزان بالای آزمایش Platelets زمانی رخ می‌دهد که تعداد پلاکت‌ها در خون از ۴۰۰۰۰۰ در‎ mcL بیشتر شود. افزایش پلاکت در ادبیات پزشکی، ترومبوسیتوز نامیده می‌شود و به این معنی است که بدن بیش از حد لازم پلاکت تولید می‌کند. دلایل افزایش تعداد پلاکت عبارتند از:

• نوعی کم خونی که در آن گلبول‌های قرمز خون زودتر از زمان طبیعی از بین می‌روند. (کم خونی همولیتیک)
• کم خونی ناشی از فقر آهن، بیماری سلول داسی شکل
• پس از برخی عفونت‌ها، جراحی‌های بزرگ یا تروما
• برخی از سرطان‌ها
• برخی از داروها
• نوعی بیماری مغز استخوان به نام پلی سیتمی ورا
• مشکلات مغز استخوان که باعث می‌شود تعداد زیادی پلاکت بدون دلیل شناخته شده ساخته شود. (ترومبوسیتمی اولیه)
• برداشتن طحال با جراحی نزدیک

برخی از افراد با تعداد پلاکت بالا در معرض خطر لخته شدن خون هستند. در چنین مواردی به درمان فوری نیاز است، زیرا لخته شدن خون می تواند مشکلات پزشکی جدی ایجاد کند.

آزمایش Platelets پایین به این معنی است که تعداد پلاکت‌های خون به زیر مقدار طبیعی یعنی ۱۵۰۰۰۰ ‌در mcL می‌رسد. خطر خونریزی زمانی که تعداد پلاکت ها به کمتر از ۵۰۰۰۰ در میکرولیتر می رسد، به شدت افزایش می‌یابد. در این حالت ممکن است حتی در حین فعالیت‌های روزانه نیز خونریزی رخ دهد. تعداد پلاکت پایین می‌تواند به دلایل زیر اتفاق بیفتد:

• مغز استخوان ممکن است ترومبوسیت کافی تولید نکند.
• پلاکت‌ها ممکن است در جریان خون تخریب شوند.
• پلاکت‌ها ممکن است در طحال یا کبد تخریب شوند.

شایع ترین دلایل کاهش تعداد پلاکت‌ها که می تواند منجر به مشکلات بالا شود عبارتند از:

• درمان‌های سرطان مانند شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی به سلول‌های بنیادی پلاکت آسیب می‌رسانند و همچنین باعث سقط جنین می‌شوند.
• اختلالات خود ایمنی (SLE، ITP) که در آن سیستم ایمنی به اشتباه به بافت‌های سالم بدن مانند پلاکت‌ها حمله کرده و آن‌ها را از بین می‌برد.
• سرطان‌هایی که به مغز استخوان آسیب می‌رسانند، مانند لوسمی، لنفوم
• بیماری خونی به نام کم خونی آپلاستیک
• بیماری‌های خانوادگی مانند سندرم Wiskott-Aldrich یا May-Hegglin
• عفونت‌های ویروسی مانند آبله مرغان، اوریون، سرخجه و ایدز

اگر پلاکت‌های شما پایین است، بهتر است با پزشک خود در مورد چگونگی جلوگیری از خونریزی و اقداماتی که در صورت خونریزی باید انجام دهید، صحبت کنید.

تست‌های مرتبط برای تشخیص افت پلاکت خون

آزمایش‌های متعددی ممکن است برای کشف مشکل و علت پلاکت خون پایین تجویز شود. بعضی از آن‌ها شامل موارد زیر است:

• آزمایش CBC: به شمارش کامل سلول‌های خونی می‌پردازد.
• آزمایش PT: فاکتورهای انعقاد خارجی خون را بررسی می‌کند. در پاسخ به این سوال که PT چیست باید گفت پروترومبین در پلاسمای خون وجود دارد و به فرآیند لخته شدن کمک می‌کند.
• آزمایش PTT: فاکتورهای انعقاد داخلی خون را بررسی می‌کند.
• آزمایش PLCC: این تست میزان پلاکت‌ها را بررسی می‌کند.
• آزمایش Fibrinogen: فیبرینوژن در انعقاد خون نقش مهمی بازی می‌کند.

هومکا و آزمایش پلاکت خون در منزل

شما به راحتی می‌توانید انواع آزمایشات خون و ادرار را در منزل انجام دهید. برای انجام این کار کافی است تا با شماره ۰۲۱۶۷۳۷۱ تماس بگیرید یا به وبسایت هومکا به نشانی www.homeca.ir مراجعه کنید. هومکا انواع خدمات آزمایش در منزل را در استان تهران و شهرهای کرج، قزوین، قم، شیراز، اصفهان، تبریز، رشت، آمل و یزد ارائه می‌دهد.