چرا گروه‌ها برای هر کنسرت باید دوباره مجوز دریافت کنند؟ / جای سنگ‌اندازی از کنسرت‌های خیریه حمایت کنیم
سرپرست و خواننده گروه «پایکوب» از شیوه‌ی دریافت مجوز برای کنسرت‌ها انتقاد کرد و پرسید چرا خوانندگان و گروه‌هایی که می‌خواهند اجرا داشته باشند، پروسه دریافت مجوزها را باید هربار از صفر شروع کنند؟
به گزارش چابک آنلاین به نقل از ایلنا، همه هنرها بر اساس چرخه‌ای اقتصادی به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهند. فیلمسازان و تهیه‌کنندگان سینما به امید اکران و فروش و دیده شدن اثرشان فیلم می‌سازند. تئاتری‌ها هم هنر و اثرشان را با وجود مخاطبان کامل می‌دانند و تنها در صورت اجرای عمومی است که می‌توانند بازخوردهای آن‌ها را نسبت به اثر دریافت کنند. هنرمندان عرصه تجسمی هم با این پیش زمینه به تولید آثار هنری ادامه می‌دهند که آثارشان در قالب نمایشگاه فردی یا گروهی پیش روی مخاطبان قرار گیرد. موسیقی نیز از این قضیه مستثنی نیست. موزیسین‌ها نیز برای شنوندگان جدی و غیر جدی موسیقی ارزش بسیار قائل هستند و این برگزاری کنسرت است که می‌تواند آن‌ها را در مواجهه مستقیم با مخاطبان قرار دهد.
برگزاری کنسرت طی سال‌های اخیر با فراز و فرودها و حاشیه‌هایی همراه بوده است. نحوه صدور مجوزها، گرانی قیمت بلیت، نگاه ناعادلانه تهیه کنندگان و حامیان به سبک‌های مختلف و متعدد و تمرکز روی کسب درآمدهای کلان، امضای قراردادهای یک طرفه با خوانندگان پاپ به نفع تهیه کنندگان و انجام مکرر خطاهای فاحشی چون لب خوانی یا پلی بک در اجرای زنده تنها برخی از مواردی هستند که رسانه‌ها به طور کم و بیش به آن‌ها می‌پردازند. تخصیص ده درصد مالیات به درآمد کنسرت‌ها و واریز آن به خزانه دولت هم اتفاقی بود که چند سال پیش رخ داد که البته دفتر موسیقی آن را لغو کرد.
اما موضوع دیگری که اهالی موسیقی همواره نسبت به آن انتقاد داشته‌اند تبعیض قائل شدن میان خوانندگان و گروه‌ها در برگزاری کنسرت‌هاست که از سوی تهیه‌کنندگان امری گزینشی است. این نگاه غلط و تبعیض‌آمیز باعث شده بسیاری از گروه‌های حرفه‌ای و تعدادی از خوانندگان به دلیل عدم برگزاری کنسرت به انزوا بروند و فراموش شوند. در مقابل شاهدیم که برخی خوانندگان پاپ بدون کارنامه مشخص و بدون هیچ پیشینه اجرایی با حمایت تهیه‌کنندگان به برگزاری کنسرت می‌پردازند.
کوروش مهربان (خواننده و سرپرست گروه «پایکوب») یکی از افرادی است که نسبت به نحوه صدور مجوزها انتقاد دارد. او که به اتفاق اعضای گروهش در سی و هفتمین جشنواره موسیقی فجر شرکت کرده و به اجرای آثارش پرداخته، طی گفتگو با ایلنا از قانونی انتقاد کرد که براساس آن گروه‌ها موظف هستند هر بار برای برگزاری کنسرت پروسه دریافت مجوز را طی کنند. در ادامه گفتگوی ایلنا با کوروش مهربان را می‌خوانید.
به نظر می‌رسد آخرین اجرای شما در سی و هفتمین جشنواره موسیقی فجر بوده که سال ۱۴۰۰ برگزار شد.
پس از حضور در جشنواره موسیقی فجر سال ۱۴۰۰، فعالیت‌های ما هم مانند دیگر دوستان و همکاران‌مان بوده است. از مقطعی به بعد دیگر فعالیت‌ها به نوعی قطع شد و ما هم از آن زمان تاکنون مشغول تولید محتوا بوده‌ایم. به هرحال این تولید محتوا همیشه برایمان جدی بوده اما طی مدت زمانی که می‌گویید اثری را پخش نکرده‌ایم. چند سالی بود که کرونا موسیقی را به تعطیلی کشانده بود و در ادامه هم فعالیت‌ها از سر گرفته شد.
یک سالی است به روال معمول برگشته گروه «پایکوب» در این مدت چه اجراهایی داشته؟
شانزدهم اردیبهشتماه امسال بود که در مرکز همایش‌های برج میلاد تهران به اجرای برخی آثارمان پرداختیم. کنسرت ما برای «انجمن اوتیسم ایران» و به صورت خیریه بود. با وجود آنکه خبر برگزاری این رویداد در برخی رسانه‌ها منتشر شد، بخشی که به موسیقی اختصاص داشت و ما اجرا کننده‌اش بودیم، دیده نشد و رسانه‌ها هم خبر آنرا منتشر نکردند. اتفاقا مسئولان هم در این برنامه حضور داشتند. وزیر بهداشت هم حضور یافته بود. می‌خواهم بگویم این رویداد مهم بود اما آنطور که باید به آن پرداخته نشد. متاسفانه این اجرا برای ما استرس زیادی در پی داشت.
یعنی از اجرا راضی نبودید؟
اتفاقا این اجرا باعث شد با بچه‌هایی که دچار عارضه اوتیسم هستند بیشتر آشنا شوم و از آن‌ها شناخت بهتری پیدا کنم. از طرفی از این بچه‌ها که مخاطبان ما بودند انرژی و حال خوبی گرفتیم. آنطور که دیدیم و شنیدیم این عزیزان اوتیسمی از کل ایران در برنامه حضور یافته بودند و این موضوع فضای گرم‌تری ایجاد کرده بود. این بچه‌ها را بسیار دوست‌داشتنی دیدم و جالب اینکه موسیقی برایشان بسیار جذاب بود و در انتها هم برخی از آن‌ها روی استیج آمدند و با ما و سازها ارتباط برقرار کردند. با همه اینها پیش از اجرا استرس بسیاری داشتیم. چون برای گرفتن مجوز دشواری‌های زیادی را متحمل شدیم. اتفاقاتی که در این زمینه رخ داد، شرایطی به شدت بحرانی را برایمان رقم زد. قضیه این بود که من، نوازندگان و دیگر اعضا تا دقایق آخر منتظر صدور مجوز بودیم! قاعدتا این قضیه همه ما را دچار استرس کرد.
شما و اعضای گروه «پایکوب» پیش از این علاوه بر تولید محتوا، اجراهایی در قالب کنسرت داشته‌اید که مجوز داشته‌اند. دریافت مجدد مجوزتان به چه دلیل بوده؟
بله درست است. اما از ما مجوز خواستند و در حالی که همگی روی استیج آماده بودیم، پنج دقیقه قبل از اجرا مجوز به دست ما رسید! همانطور که گفتید ما مجوز داشتیم و اینکه چرا از ما مجوز دوباره خواستند پیرو قوانینی بود که وضع کرده بودند و ما از آن‌ها بی‌خبر بودیم! از طرفی ما و اعضای گروه «پایکوب» به صورت کاملا رایگان و خیرخواهانه به اجرای کنسرت پرداختیم و در چنین حالتی معمولا از فرد یا گروه در جهت اجرای بهتر حمایت می‌شود؛ نه اینکه تا می‌توانند به او سخت بگیرند!
اینگونه که می‌گویند و خودمان هم مستقیما شاهدش بودیم این است که خوانندگان و گروه‌هایی که می‌خواهند اجرا داشته باشند، پروسه دریافت مجوزها را باید از صفر شروع کنند. این اتفاق موزیسین‌ها را دچار مشکلاتی می‌کند که یک بار با آن‌ها مواجه شده‌اند. اصلا به این ربطی ندارد که گروهی سال‌ها فعالیت کرده باشد و چندین کنسرت مجوزدار روی صحنه برده باشد. روند طی شده قبلی صفر می‌شود و کارها برای دریافت مجوز باید مجدد انجام شود. گویا حدود هشت، نه ماه است که این قانون اجرایی شده است. شما حساب کنید تمام شعرهایی که به شورای شعر و ترانه ارشاد رفته و مجوز گرفته، باید دوباره ثبت شوند. تمام ترک‌ها و آهنگ‌ها هم باید دوباره مجوز کسب کنند تا اجرا شامل‌شان شود!
مثلا اگر شما باز هم بخواهید در سال ۱۴۰۲ کنسرتی را روی صحنه ببرید، مجددا باید پروسه دریافت مجوز را طی کنید؟
ما برای اجرای خیریه‌ای که داشتیم همه مراحل را برای دریافت مجوز طی کرده‌ایم. حتی قطعات مورد نظرمان را تک به تک مجددا در سایت مربوطه بارگذاری کردیم، که اتفاقا خیلی هم زمان‌بر بود. بله بر اساس این قانون اگر بخواهیم مجددا کنسرت برگزار نماییم، احتمالا باید بر اساس مدت زمان برنامه (مثلا نود دقیقه) به آپلود قطعات بپردازیم. این نود دقیقه آپلود کردن هم به نوبه خود مشکلاتی دارد و به راحتی انجام نمی‌شود. مثلا اینکه همین آخرین بار که چند ماه پیش بود، حدود شش روز سامانه قطع بود و کار ما را با مشکل و تاخیر مواجه کرد.
در ادامه قضیه با ارائه مدارک و آپلود قطعات مورد نظرتان برای اجرا حل شد؟
خیر به جز خودم که سرپرست و خواننده گروه «پایکوب» هستم تمام نوازندگان هم باید مراحلی را برای اخذ مجوز طی می‌کردند. به آن‌ها فرمی داده شد که خیلی هم طولانی بود و نوازندگان ملزم به پر کردنش بودند. چنین مواردی برای فردی که قرار است روی صحنه بنوازد استرس‌زاست. شما حساب کنید برخی نوازندگان ما شب‌های قبل و بعد از همان اجرای اردیبهشتماه، با «ایوان‌بند» و دیگر گروه‌ها اجرا داشتند و با وجود اتفاقاتی که افتاد استرس بیشتری را متحمل شدند. ما تصور می‌کردیم برای یک اجرای خیرخواهانه از ما حمایت می‌شود اما قضیه برعکس بود و نسبت به تجربه‌های قبلی فشار بیشتری را متحمل شدیم.
به نظر خودتان مشکل کجاست؟
آنچه من متوجه شدم این است که چالشی بزرگ بین وزارت ارشاد، دفتر موسیقی و اداره کل ارشاد استان تهران در رابطه با صدور مجوزها، وجود دارد. بین این سه بخش ابدا هماهنگی وجود ندارد. این ناهماهنگی‌ها بچه‌های ما را که برای اخذ مجوز رفته بودند، بسیار اذیت کرد.
آیا قرار نیست گروه «پایکوب» اثری جدید منتشر کند؟
از پارسال تاکنون با مهیار علیزاده یکی از آهنگسازان خوب کشور مشغول همکاری هستیم. طی همکاری با ایشان چهار اثر تولید کرده‌ایم.
آیا ناگفته‌ای هست که بخواهید درباره‌اش توضیح دهید؟
از شما بابت این گفتگو ممنونم. امیدوارم مسئولان مسیر را برای فعالیت هنرمندان عرصه موسیقی بخصوص گروه‌های سنتی و تلفیقی که با هزینه شخصی اداره می‌شوند ، هموارتر کنند.
