زیرساخت‌های بورس انرژی برای عرضه برق تمامی نیروگاه‌ها آماده نیست
صنعت نیروگاهی به شدت نیازمندتزریق نقدینگی است و تنها راه تأمین نقدینگی برای صنایع نیروگاهی بورس انرژی است
به گزارش چابک آنلاین به نقل از روزنامه ایران، صنعت برق در دنیای امروزی از جایگاهی بی‌بدیل برخوردار بوده و این صنعت به‌عنوان یک صنعت زیربنایی و مادر، نقش مهمی در توسعه اقتصاد کشور و رفاه جامعه ایفا می‌کند.
صنعت برق ایران از لحاظ ظرفیت تولید درجایگاه نخست منطقه غرب آسیا قرار دارد، با این حال روند رشد ظرفیت نیروگاهی کشور درسال‌های اخیر با کندی جدی همراه بوده است. ظرفیت اسمی تولید برق کشور در سال گذشته 87 هزارمگاوات و میانگین قدرت عملی نیروگاه‌ها حدود 76 هزار مگاوات بوده، اما به دلایل گوناگون از جمله برنامه‌های تعمیراتی، همواره درصدی از این مقدار خارج از مدار تولید بوده است. درحال حاضر 83 درصد ازظرفیت نیروگاهی کشورازنوع حرارتی، 14 درصد برق آبی و 3 درصد مابقی هم از انرژی‌های تجدیدپذیر وخورشیدی تأمین می‌شود.
با وجود تلاش برای توسعه این صنعت در سال‌های اخیر، اما به نظر می‌رسد که بخش نیروگاهی کشور، همواره با انواع ریسک‌های مختلفی مواجه بوده که از جمله آنها می‌توان به ریسک تأمین مواد خام و سوخت، ریسک عملکردی، ریسک عدم افزایش نرخ برق، ریسک نرخ بهره، ریسک تورم، ریسک غیر مترقبه و ریسک ناشی از نوسانات نرخ ارز مواجه بوده است. این ریسک‌ها تا حدود زیادی بر روند فعالیت وحتی خرید و فروش سهام این شرکت‌ها در بازار سرمایه هم تأثیرگذار بوده که برای کالبد شکافی بیشتر این صنعت، با محسن امیری، کارشناس حوزه برق ، گفت‌و‌گویی انجام شده که از نظر می‌گذرد.
با وجود بازدهی خوب صنعت برق در بازار سرمایه خرداد ماه آیا این روند بازدهی در اولین ماه تابستان هم ادامه خواهد یافت؟
میزان نا ترازی صنعت برق به‌دلیل عملکرد ضعیف دولت قبل، حدود 12 هزار مگاوات بود که به‌دلیل اینکه میزان ناترازی برق در ابتدای سال‌جاری ازسوی وزارت نیرو مشخص نشده بود، این امرباعث شد تا نگاه سهامداران به این صنعت بهبود یابد.
این ذهنیت به‌وجود آمد که درسال‌جاری قطعی برق وجود نخواهد داشت، به همین دلیل، حمایت خوبی از ناحیه معامله‌گران بازار سرمایه از سهام شرکت‌های صنعت برق در بورس انجام شد.
به مرور زمان، مشخص شد که در سال‌جاری رقم این ناترازی 3 هزارمگاوات هم بیشتر شده و به حدود 15 هزار مگاوات رسیده که با ورود به فصل تابستان، میزان اوج مصرف برق یک ماه جلوتر رخ داد و باعث شد که سهام صنعت برق در بورس هم دچار افت شود. ناگفته نماند که براساس پیگیری‌های وزارت نیرو، قرار شده تا قیمت برق از طریق بورس انرژی آزاد‌سازی شود که درصورت تحقق این امر، باعث خواهد شد تا چندماه آینده سهام صنعت برق در بازار سرمایه با استقبال جدی‌تری مواجه شود.
دلیل گلایه برخی ازصنایع تولیدی از وزارت نیرو بابت کمبود برق چیست؟
صنایع حال حاضر به دو دسته تقسیم می‌شوند، دسته نخست، صنایع انرژی بر با حجم بالا هستند مانند فولادی‌ها که تعداد آنها انگشت‌شماراست که به نظر می‌رسد گلایه آنها هم بیشتر باشد. تعدادی از این شرکت‌ها دارای نیروگاه بوده، بنابراین باید برق مورد نیاز خود را تأمین کنند که به آنها هم مجوزهای لازم توسط وزارت نیرو داده شد اما آنها کم‌کاری کرده‌اند و انتقاد آنها به وزارت نیرو نشانه بی‌مهری صنایع به وزارت نیرو است. به عبارت ساده‌تر، این صنایع با وجود داشتن مجوز برای احداث نیروگاه، کم‌کاری خود دراحداث نیروگاه را بر گردن وزارت نیرو انداخته‌اند.
با وجود سودده بودن صنعت نیروگاهی در اکثر کشورهای دنیا اما صنایع نیروگاهی در ایران سود آنچنانی ندارند و برخی هم زیان‌ده هستند، چرا؟
مهم‌ترین دلیل این امر مربوط به قیمت تمام شده سرمایه‌گذاری در این صنعت است.
بررسی‌ها نشان می‌دهند که قیمت تمام شده جهانی سرمایه‌گذاری دریک بلوک نیروگاه سیکل ترکیبی حدود 320 یورو برای هرکیلووات بوده، درحالی که یک واحد نیروگاه بخار با راندمان پایین‌تر از تراز جهانی توسط گروه مپنا حدود 500 یورو برای هرکیلووات تمام می‌شود که این اختلاف فاحش به هیچ عنوان آن هم به‌صورت ارزی و ریالی توجیه‌پذیر نیست. ساده‌تر اینکه قیمت تمام شده بالا برای احداث هر واحد نیروگاهی توسط شرکت مپنا اجازه سرمایه‌گذاری دارای توجیه اقتصادی را به بخش خصوصی نمی‌دهد.
از آن مهم‌تر، در شرایط فعلی اجازه واردات تجهیزات نیروگاهی داده نمی‌شود درحالی‌که می‌توان درکنار مپنا با واردات تجهیزات نیروگاهی صنعت نیروگاهی کشور را توسعه داد. حذف ناترازی بالای 15 هزارمگاواتی درکشور با استفاده صرف از ظرفیت نیروگاهی مپنا در کوتاه‌مدت شدنی نیست و اگر بخواهیم با توانمندی مپنا جلو برویم درنهایت سالی 2 هزارمگاوات از مپنا تأمین نیروگاه خواهد شد.
در شرایط فعلی پیگیری‌ها برای اخذ مجوز واردات تجهیزات نیروگاهی از وزارت نیرو ادامه دارد و در صورت ارائه مجوز برای واردات تجهیزات، سرمایه‌گذاری‌ها توجیه‌پذیر می‌شود.
هرچند که راندمان واحدهای گازی نیروگاهی مپنا 34 درصد بوده درحالی که با تکنولوژی روز دنیا راندمان نیروگاهی کشورهای دیگر 45 درصد است و هر چه راندمان بالاتر،صرفه‌جویی در مصرف سوخت هم بیشتر.
سال گذشته قرار بود تا ۶۷ نیروگاه دربورس انرژی پذیرش شوند، علت عدم تحقق کامل این امر چه بود؟
صنعت نیروگاهی در شرایط فعلی بشدت نیازمند تزریق نقدینگی است و تنها راه تأمین نقدینگی برای صنایع نیروگاهی، عرضه برق آنها در بورس انرژی است اما متأسفانه زیرساخت‌های مورد نیاز این حجم عرضه در بورس انرژی مهیا نیست.
درواقع مشکل عدم عرضه برق این تعداد نیروگاه دربورس انرژی به‌دلیل آماده نبودن زیرساخت‌ها و آشفتگی در بورس انرژی است. واقعیت این است که شرکت‌های نیروگاهی که درحال عرضه برق خود در بورس انرژی هستند بیشتر به‌دلیل داشتن مشکلات مالی بوده و نیروگاه‌هایی که مشکلات مالی ندارند به هیچ‌وجه برق خود را در بورس انرژی عرضه نمی‌کنند چون قیمت‌ها در بورس انرژی بشدت پایین بوده و ورود به بورس انرژی برای آنها توجیه اقتصادی ندارد.
با وجود مهیا بودن بستر عرضه تجهیزات صنعت برق در بورس کالا چرا این مهم با هدف شفافیت بیشتر اتفاق نمی‌افتاد؟
شرکت مپنا به‌عنوان تولیدکننده اصلی و داخلی تجهیزات به‌عنوان نماد ملی اجازه شکستن انحصار را نمی‌دهد چون تمایلی به شفاف‌سازی قیمت‌ها ندارد. حتی اگر شرکتی هم بخواهد تجهیزات خود را در بورس کالا عرضه کند با برخورد شدید مپنا مواجه خواهد شد و یا اینکه سریعاً آن شرکت را نیز در انحصار خود درمی‌آورد.
