مدیران برخی از شرکتهای بیمه‌ای رقابتی ناسالم را به ناچار دنبال می‌کنند /رقابت کیفی در شرکتهای بیمه‌ای وجود ندارد!
این روزها، کمتر بازاری وجود دارد که بی‌رقیب باشد، وجود رقیب در بازار، در اصل، یک انگیزه قوی برای رقابت خواهد بود، اما آیا تمامی مدیران صنعت بیمه دوست دارند که در فضای رقابتی فعالیت کنند؟
چابک‌آنلاین، بهاره تاجرباشی، به نظر می رسد که شرکت های حاضر در بازار بیمه از دو گروه تشکیل شده اند؛ رهبران بازار و شرکت های دنباله رو.
رهبران بازار سهم زیادی از بازار را در اختیار دارند و دنباله روها هم سهم اندکی از این بازار را دارند. بنابراین به نظر می رسد که بین شرکت های بزرگتر و شرکت های کوچکتر رقابت سختی در گرفته است.
رقابتی که تاثیرات مثبت و منفی هم بر صنعت بیمه گذارده است.
برای بررسی وضعیت رقابت بین شرکت های بیمه ای گفتگویی با امیرصفری مدیرکل بخش نظارت بر بیمه های زندگی بیمه مرکزی انجام شده که از نظر می گذرد:
چابک آنلاین: رقابت را در صنعت بیمه کشور چگونه ارزیابی می کنید؟
امیر صفری:رقابت یعنی مسابقه بین دو یا چند بنگاه برای بدست آوردن منابع، ثروت،شهرت، جایگاه، سود و هر چیزی که از نظر رقبا ارزشمند باشد،رقابت زمانی شکل می گیرد که منابع، امکانات و ارزش ها محدودباشند، اگر محدودیت وجود نداشته باشد، رقابت شکل نمی گیرد. رقابت موقعی ایجاد می شود که طرفین برای کسب هدفی مشخص تلاش می کنند که نمی توان آنرا به اشتراک گذاشت.
به عنوان نمونه، شرکت بیمه می تواند انتخاب کند که در یک رشته شناخته شده مثل ثالث در یک محل جغرافیایی و بازار شناخته شده رقابت کند یا برعکس در یک رشته ای یا در حوزه ای که برای دیگران جذابیت ندارد وارد شود. گاهی فشار رقابت باعث می شود که شرکت بیمه به دنبال نوآوری باشد و پس از نوآوری و طراحی محصولی جدید وارد بازار شده یا در بازاری بکر و ناشناخته فعالیت کند. در حالت دوم، شرکت رقابت را در زمینه های شناخته شده ترجیح نمی دهد. بنابراین، شرکت بیمه استراتژی رقابت خود را انتخاب می کند بدیهی است که رقابت نکردن در حوزه های شناخته شده نیازمند نوآوری و خلق محصول جدید یا کشف و ورود به بازار جدید است و در غیر اینصورت، شرکت محکوم به رقابت است یعنی اگر شرکتی مایل نباشد که در چنین شرایطی رقابت کند دیگران با آن رقابت خواهند کرد تحت چنین شرایطی انتخاب با شرکت بیمه نخواهد بود.
چابک آنلاین: با رقابت در صنعت بیمه کشور چگونه برخورد می شود؟
صفری: مدیران شرکتهای بیمه درکل مایل به رقابت با یکدیگر نبوده و علت این است که ارزیابی بر اساس کیفیت عملکرد صورت نمی گیرد این ادعا گذشته از این است که به ناچار در حوزه ثالث رقابتی شدید وجود دارد و مدیران برخی از شرکتهای بیمه ای برخلاف میل باطنی خود، رقابتی ناسالم را به ناچار دنبال می کنند در مصاحبه های آنها که دقت کنید مشاهده می شود که مدیران شرکتهای بیمه ای،همکاری و کنار آمدن با یکدیگر را در اکثر رشته ها ترجیح می دهند و اغلب به دنبال جلب حمایت هستند.مدیران شرکتهای بیمه رقابت گریز هستند و حاضر به پذیرش قواعد رقابت نیستند. فرهنگ کلی مدیریت در اغلب صنایع کشور حمایت را به رقابت ترجیح می دهد به همین دلیل به جای رقابت، اغلب دنبال جلب حمایت، آنهم از سوی دولت هستند انتظار حمایت دائم از سوی دولت، فرهنگ غالب کشورما است.
چابک آنلاین: در صنعت بیمه کشور بر چه موضوعاتی رقابت می شود؟
صفری:در بازار کلی بیمه کشور، هر رشته بیمه ای، زیررشته و یا هر محصول بیمه ای، خود بازاری جداگانه دارد که شرایط و وضعیت و شدت رقابتی هریک با دیگری متفاوت است.
بازارهای بیمه ای به اصطلاح پنهان و بکری در کشور وجود دارد که هیچ عرضه کننده ای ندارد بنابراین هیچ گونه رقابتی نیز در آنجا وجود ندارد دراینجا تقاضای پنهان وجود دارد از این دست بازارهای پنهان بیمه ای در کشور، فراوان وجود داردواین قبیل موارد ریسک های بی شماری هستند که توسط هیچ رشته بیمه ای، هیچ محصولی و هیچ شرکتی پوشش داده نمی شوند.
رقابتی که در حال حاضر در بازار بیمه کشور رایج است رقابت قیمتی است، شرکتهای بیمه کشور روی قیمت، شامل حق بیمه و تخفیفات و نحوه پرداخت حق بیمه رقابت می کنند و این رقابت نیز در وهله اول در رشته ثالث که سهل الوصول ترین بازار است، شدیدتر است در بیمه های زندگی و به خصوص در رشته های بیمه عمر و سرمایه گذاری و پس اندازی نیز قدری رقابت قیمتی وجود دارد.
شرکتهای بیمه کشور در زمینه ارتقای کیفیت محصول یا اصلاً رقابتی ندارند و یا رقابت آنها در این زمینه بسیار محدود و اندک است و از شدت کمی برخوردار است.در بیمه، کیفیت را می توان به ارائه خدمات سریع، ارائه محصولات مطابق نیاز مشتریان خاص، پرداخت کامل و فوری خسارت، احترام به مشتری، ارائه اطلاعات کامل در مورد محصول و شرکت به مشتری، طراحی و عرضه محصول دقیقاً مطابق با نیاز هر مشتری، پرداخت خسارت راحت، دسترسی مناسب مشتری به مراکز ارزیابی و پرداخت خسارت، ارزیابی منصفانه خسارت و مواردی از این قبیل تفسیر و تعبیر کرد اما آیا شرکتهای بیمه روی این موارد رقابت می کنند؟ این سوال را شرکتها باید پاسخ دهند.
من فکر نمی کنم رقابت خاصی روی این موارد در بازار بیمه کشور شکل گرفته باشد حداقل شکایات و گله مندی هایی که ما در بیمه مرکزی از بیمه گزاران دریافت می کنیم نشان می دهد که در خصوص این مواردی که بیان کردم ضعف زیاد ی وجود دارد و رقابتی در این حوزه ها شکل نگرفته است.
چابک انلاین:آیا شرکتهای بیمه کشور در زمینه ورود به بازارهای بکر رقابت می کنند؟
صفری:تا آنجا که ما مشاهده می کنیم، طرح محصولات جدید اندکی به بیمه مرکزی برای دریافت مجوز و ثبت مالکیت معنوی ارسال می شود. زلزله و سیل از بزرگترین و محتمل ترین ریسک های ایران محسوب می شوند اما چند درصد از مردم پوشش جانی فجایع طبیعی دارند؟به نظر من رقابت روی این رشته ها تقریباً صفر است کسب بازارهای جدید و یا طراحی و ارائه محصولات جدید مستلزم زحمت، تلاش و نوآوری است و ما چندان اهل زحمت و تلاش نیستیم.
رقابت برای دسترسی به تکنولوژی برتر، نرم افزارهای برتر و روشهای مدرن تر وجود ندارد یا در صورت وجود خیلی ضعیف است اکثر شرکتها از یک نرم افزار یکسان و مشابه استفاده می کنند پس می توان نتیجه گرفت که تقریباً هیچ شرکتی برتری و مزیت تکنولوژیک ندارد.
یافتن روشهای توزیع و ارتباط با مشتری زمینه دیگری برای رقابت است که در صنعت بیمه کشور خیلی شاهد آن نیستیم زندگی ما خیلی وقت است که مجازی شده اما بهره گیری از شبکه های مجازی برای بازاریابی بیمه هنوز در ایران رواج نیافته و در این مورد رقابتی وجود ندارد در زمینه بهره برداری از شبکه های اجتماعی مجازی رقابتی مشاهده نمی شود استفاده از اپلیکیشن ها نیز بین شرکتهای بیمه خیلی رقابتی نیست سرعت همگامی به این تحولات در صنعت بیمه کشور خیلی کند است و همچنان بر گسترش فیزیکی شبکه فروش و نمایندگیهای پرهزینه اصرار وجود دارد.
در زمینه شبکه فروش نیز شرکتهای بیمه رقابتی شدید دارند البته در رشد کمّی شبکه فروش. توسعه کیفی شبکه فروش از طریق آموزش، ضعیفتر است زیرا اساساً روی کیفیت آموزش کمتر حساسیت وجود دارد تا حدی نیز در جذب نیروی فروش ماهرتر رقابت وجود دارد اما بازهم شدید نیست.
یکی از زمینه هایی که در بازارهای کشورهای پیشرفته و بازارهای اشباع شده رقابت شدیدی وجود دارد، رقابت در زمینه کسب رضایت هرچه بیشتر مشتری است رقابت در این زمینه در صنعت بیمه کشور اندک و کم اهمیت است همین امر بی اعتمادی به صنعت بیمه را دامن می زند.
چابک آنلاین: چرا رقابت بیشتر در حوزه بیمه نامه شخص ثالث است؟
صفری:این رشته در پرتفوی شرکتها بزرگ ترین رشته بوده و اجباری است و برای مردم هم شناخته شده است علت این است که فروش ثالث زحمت چندانی نداردیعنی جایی رقابت می کنیم که زحمت ندارد این رقابت برای کسب نقدینگی به منظور پرداخت خسارت های معوق است. رقابت قیمتی در رشته ثالث به منظور تامین نقدینگی برای پرداخت خسارات معوق، دقیقاً مکانیزم نوشیدن آب شور و آب دریا را برای شرکتها به دنبال دارد و مدیران شرکتها از نتیجه این رفتار خود کاملاً آگاهی دارند.
رشته ثالث به این دلیل آب شور است که این رشته، خود ضریب خسارت بالای صد در صدی دارد و نرخ شکنی فاحشی رخ می دهد بنابراین، این خودزنی حاصلی جز وخیم تر کردن مساله و به تاخیر انداختن عواقب آن ندارد جالب است که این رقابت برای کسب سود بیشتر نیست چون رشته ثالث سود که ندارد هیچ، بر اساس ضریب خسارت آن، زیانده هم هست بنابراین جایی رقابت می شود که زیان ده است نتیجه اینگونه رقابت، استهلاک خود و سایرین و کاهش قدرت رقابتی خواهد بود.
نرخ گذاری مبتنی بر ریسک در معدودی از شرکتهای بیمه کشور رایج است و هر ریسکی را به هر بهایی قبول نمی کنند اگر ریسکی را شرکتی با نرخی غیرکارشناسی قبول نکند مطمئناً شرکتهای زیادی برای گرفتن آن ریسک به هر قیمتی پیدا می شوند.
در برخی رشته های دیگر نیز، عوامل فروش شرکتها گاهاً به اطلاعات مشتریان یکدیگر دسترسی دارند البته بیمه گزاران حقوقی بزرگ برای همه شرکتهای بیمه شناخته شده هستند بنابراین هر شرکت بیمه ای می تواند با بیمه گزاران بزرگ بالقوه ارتباط برقرار کند و نرخ پایین تری نسبت به سایر شرکتهای بیمه پیشنهاد کند حتی از طرف مقابل، بیمه گزاران نیز به منظور کسب پایین ترین قیمت و نرخ، با چند شرکت بیمه ارتباط برقرار می کنند در این حالت با نرخ شکنی که ممکن است بیمه گر ایجاد کند یا بیمه گزار مسبب آن باشد رقابتی ناسالم شکل می گیرد که منجر به زیان بیمه گزار یا بیمه گر می شود در شرایط نرخ شکنی، بیمه گر ممکن است خسارت را تمام و کمال پرداخت نکند که این وضعیت طبیعتاً به بی اعتمادی به بیمه گر و صنعت بیمه منجر می شود
چابک آنلاین: پیشنهای برای نرخ شکنی و رقابتهای مستهلک کننده قیمتی دارید؟
صفری: به طریقی می توان هزینه رفتارهای غیرکارشناسی را بالا برد بیمه گزار را باید آگاه کرد که عواقب نرخ های پایین غیرکارشناسی برای بیمه گزار چیست. بیمه گزار را می توان آگاه کرد که قیمت های پایین چه آثار زیان باری برای وی به بار می آورد همینطورمی توان هزینه نرخ شکنی را به مدیران ذیربط و نه شرکت بیمه تحمیل کرد اگر شرکت نرخ شکن تنها بماند و سایر شرکتهای بیمه واکنش نشان ندهند، نرخ شکن، فوری درمانده خواهد شد و مجبور خواهد شد رفتار خود را فوری اصلاح کند.
